Thematisch werken aan wereldoriëntatie

Door Anouk: na allerlei blogs over lezen en vooral leesbevordering is het tijd voor een uitstapje naar een ander onderwerp waar ik in de dagelijkse praktijk veel mee bezig ben, namelijk: Thematisch werken in groep 1 t/m 8.

Begin van een proces

Alweer vijf jaar geleden ben ik gestart met werken op een kleine dorpsschool. Hier was het schooljaar ervoor een nieuwe methode gekozen voor Natuur voor groep 5 t/m 8. Alle begin is moeilijk, en ook zo om compleet iets anders te doen. Vanuit een thematische kaart over paddenstoelen ging mijn groep 7 aan de slag. Welke eisen mocht ik stellen? Welke doelen waren hierin verweven? De betrokkenheid was hoog, kinderen vonden de keuzevrijheid heerlijk. Maar ik vroeg me als leerkracht echt af wat de kinderen nu echt leerden.

Zomaar starten met de methodiek die onder deze ‘methode’ lag, was onverstandig. Vandaar dat een begeleidingstraject ingegaan werd. Stap voor stap kregen we de methodiek onder de knie. En het effect hiervan op de kinderen was groot. De betrokkenheid bleef hoog, maar je zag ook daadwerkelijk dat de kinderen steeds meer leerden. De komende jaren gaan we verder met het uitbreiden van dit thematisch werken. Doel is om ook steeds meer de basisvakken op deze manier te integreren.

Methodiek

VIER stappen worden ieder thema doorlopen. De leerkracht vraagt zich in de voorbereiding af wat ieder kind dit thema minimaal geleerd moet hebben, welke kerndoelen moeten beheerst zijn. Dit wordt teruggebracht tot 5 vragen. De vijf vragen moet ieder kind aan het einde van het thema kunnen beantwoorden. Na de introductie van het thema wordt de voorkennis van de kinderen geactiveerd. Wat weten zij al van het thema? Deze informatie is de basis van waaruit geleerd gaat worden. Daarnaast stellen leerlingen eigen leervragen op ‘Wat wil IK weten?’. Tijdens leerkrachtlessen geeft de leerkracht inbreng aan het thema. Antwoorden op de 5 vragen wordt gedeeld en krijgt een plekje op de themamuur. Naast deze leerkrachtmomenten staan vooral de keuzemomenten voor de kinderen centraal. Hierbij hebben zij de vrije keuze tussen minimaal 8 activiteiten. Deze zijn uitgewerkt in de vorm van keuzekaarten. Leerlingen kiezen zelfstandig, zijn eigenaar van hun eigen leerproces. Zij kiezen op basis van motivatie, interesse en talent uit de keuzekaarten die gekoppeld zijn aan de 8 intelligenties van Gardner (MI).

De leerkracht heeft tijdens deze werklessen de tijd om leerlingen te begeleiden en te ondersteunen. Tot slot vindt er een reflectiemoment plaats. Er wordt gekeken of de kinderen kunnen antwoorden op de 5 vragen. Daarnaast kunnen de kinderen alle weetjes die ze nog meer vergaard hebben weergeven op hun ‘kennistest’ of tijdens een presentatie moment op de stip.

Themamuur

Zoals eerder benoemd worden de antwoorden van de 5 vragen (de WO doelen van het thema) weergegeven op de themamuur. Daarnaast zijn we het afgelopen jaar bezig geweest om ook doelen van de basisvakken te koppelen aan het thema. Zo hebben mijn groep 7 leerlingen bij taal geleerd om een poll te maken met 3 stellingen. Deze stellingen gingen over het thema ‘Poolgebieden’.

Aantekeningenschrift

Alle kennis die de kinderen vergaren wordt zoals eerder gezegd, verzameld op de themamuur. Hier kan de gehele klas nog eens stil staan bij de weetjes die ontdekt zijn. Daarnaast heeft ieder kind een aantekeningenschrift. Hierin kan het kind op zijn eigen manier notities maken. Zo mooi om ook hierin de diversiteit te zien en de talenten van kinderen naar voren te zien komen.

Leren presenteren

Aan het einde van bijna elke werkles is er wel iemand die iets wat hij/zij geleerd heeft wil presenteren aan de groep. Tijdens deze korte presentatiemomenten geven we feedback op de manier van presenteren. Elk thema staan er presentatie vaardigheden en presentatie vormen centraal. Kinderen oefenen op een laagdrempelige manier met presenteren. Geen ellelange spreekbeurten, maar korte presentaties over een onderwerp binnen het thema. En de overige leerlingen zitten leergierig klaar met hun aantekeningenschrift. Zo wordt er met en van elkaar geleerd.

Begin van een nieuw proces

Ja, wat leren ze veel! Zelfs nog meer dan ik wil dat ze leren. Dat is hoe ik nu aankijk tegen het thematische werken in groep 1 t/m 8. De komende tijd gaan we onze ontwikkeling o.a. op het gebied van de themamuur voortzetten. We gaan de doelen van de basisvakken, verstoppen in het verhaal van het thema. Zo gaan we steeds meer integreren. Zo gaan de kinderen steeds meer leren. En zo blijven we de nieuwsgierigheid van onze leerlingen prikkelen.