De taalronde

In de zomervakantie neem ik vaak de tijd om, naast uiteraard het vieren van vakantie, nieuwe inspiratie op te doen voor ons onderwijs in de taalklas. Omdat wij ons taalonderwijs wel thematisch, maar nog weinig geïntegreerd aanboden, was ik op zoek naar een manier die in onze taalklas zou kunnen werken. Ik kwam de Taalronde tegen en mijn collega en ik besloten daar een eigen draai aan te geven. Het schooljaar is al weer even bezig, en we zijn al erg enthousiast over deze nieuwe werkwijze.

Alle deeltaalvaardigheden komen aan bod

In het boek Rijke taal van Erna van Koeven en Anneke Smits dat ik in de zomervakantie las, staat veel over het belang van thematisch werken en het integreren van taaldomeinen. Het aanbieden van losse woordjes en losse grammaticaregels heeft niet veel zin. Door rijke taal aan te bieden in een context, zullen leerlingen de taal sneller leren. Daarnaast is het belangrijk om deeltaalvaardigheden te koppelen. Bij het leren van nieuwe woorden, kun je daar zinnen mee gaan schrijven. Zo sla je twee vliegen in een klap. De nieuw geleerde woorden worden meteen gebruikt in een zinvolle schrijfopdracht, zoals het schrijven van een boodschappenlijstje of een brief. Dit kan allemaal in een taalronde. Tijdens een webinar van Stichting Taalvorming leerde ik meer over hoe zo’n taalronde precies verloopt.

Hoe gaat een taalronde in zijn werk?

In een taalronde komen luisteren, spreken, schrijven en lezen allemaal aan bod. Daarbij staat het gebruik van taal en het plezier in taal centraal. Een taalronde vindt voornamelijk plaats in de kring, maar is zeker geen gewoon kringgesprek. Het maken van een kring is stap 1. Daarna volgen deze stappen:

2e Stap: Introduceren van het onderwerp of het thema. Dit kan iets zijn dat je als leerkracht hebt gekozen, of wat er op dat moment onder de kinderen speelt. Wij werken met thema’s en laten bijvoorbeeld een voorwerp zien rondom dat thema.

3e Stap Vertelronde: de leerlingen en de leerkracht vertellen over het voorwerp/het thema. Het gaat hier om het vertellen van de eigen ervaringen van de leerlingen en de leerkracht. Belangrijke woorden worden door de leerkracht op het bord genoteerd. Wij pakken dit moment om meteen aandacht te besteden aan een bepaalde klank die nog niet beheerst wordt en om iets van vormleer of zinsbouw aan te leren. We hebben bijvoorbeeld tijdens het thema ‘Eten en Drinken’ gesproken over de ‘oe’ in ‘koek’. We benoemen dan ook meteen de grote koek en de kleine koek, of het koekje. Waar we dat voorheen op aparte momenten aanboden, gaat het nu heel natuurlijk in de vertelronde. 

4e Stap: De leerlingen tekenen en/of schrijven lijstjes met de woorden waar ze net over hebben gesproken. Het gaat hier om steekwoorden en schetsjes. Soms laten we de leerlingen plaatjes uit tijdschriften knippen en deze opplakken, waarna ze de woorden erbij schrijven. Dit combineren we vaak met de volgende stap:

5e Stap: Het tweetalgesprek, waarin leerlingen met elkaar praten over wat ze opschrijven en tekenen. Dit mag ook in de moedertaal.

6e Stap: Sommige leerlingen die al wat langer in Nederland zijn, kunnen daarna een tekst schrijven waarin ze iets opschrijven wat ze hebben besproken in de vertelronde/het tweetalgesprek. Kinderen die nog niet zover zijn, kunnen tekenen en de leerkracht kan de woorden erbij schrijven. Of we maken een format met daarop een aantal woorden al getypt waarbij de leerlingen kunnen tekenen.

7e Stap: Het is heel leuk om daarna (een deel van de) teksten voor te (laten) lezen en de tekeningen te laten zien aan elkaar. De kinderen kunnen er eventueel vragen over stellen.

8e Stap: Tekenopdracht bij de teksten. Deze stap doen we niet altijd, omdat ze bij eerdere stappen al hebben kunnen tekenen bij hun tekst. 

We hangen het werk van de leerlingen op een speciale plek aan de muur, waar ze het nog eens terug kunnen lezen. Na afloop van het thema maken we er een ‘boekje’ van.

Veel mogelijkheden voor taalgebruik

De kinderen vinden deze manier van werken erg leuk. Ze vertellen over hun ervaringen met het thema, luisteren naar elkaar, schrijven erover en lezen het terug. Wij vinden dit een heel fijne manier van werken, omdat er veel mogelijkheden zijn voor de leerlingen om zich te uiten. Ook de leerlingen die nog maar kort in Nederland zijn, kunnen meedoen. Daarnaast is het heel mooi dat we tijdens het praten over het thema allerlei zaken kunnen benoemen, zoals een klank, of iets van zinsbouw of grammatica. We hebben hier nu veel meer tijd voor, omdat we niet alles meer los hoeven aan te bieden. De taalronde is wat ons betreft een blijvertje!

Meer lezen?

http://www.taalvormingentaaldrukken.nl/AT/AT701V08.htm
www.taalvorming.nl