Troosten – Omgaan met het verdriet van een kind

Door Fleur: Leerkrachten houden over het algemeen wel van iets doen met een bepaald resultaat. Als leerkracht van groep 3 wil ik bijvoorbeeld graag dat mijn leerlingen alle letters leren kennen en woorden kunnen maken, lezen en begrijpen. Ik wil dat ze sommen onder de tien kunnen automatiseren en de hele en halve uren op de klok kunnen lezen. Daar heb ik gelukkig concrete materialen voor, een fijne methode en op internet een heel arsenaal aan ideeën om daar aan bij te dragen.
Als een kind verdriet heeft willen we ook graag iets doen. We willen het kind troosten met als doel dat het daarna beter gaat. En het liefst willen we natuurlijk dat na het troosten het verdriet over is. In sommige gevallen lukt dat ook wel. Een val op het schoolplein; pleister erop, aai over de bol en het kind huppelt weer verder. Maar wat doe je als het verdriet niet verdwijnt na een pleister of arm om de schouder? Hoe troost je als je het verdriet niet weg kan nemen en moet toezien hoe het kind dit moet ondergaan?

Troosten; hoe doe je dat?

Troosten is een werkwoord. Het impliceert een handeling, een actie, waarna er iets veranderd. Het is echter een werkwoord waarvan het resultaat niet altijd zichtbaar is. En het is vooral een werkwoord voor diegene die troost wil geven. Het vraagt een open hart, zonder oordeel. Het vraagt om bij het verdriet te kunnen blijven stilstaan en niet weg te lopen. Ook niet als het bij jezelf veel pijn oproept. Echt troosten vraagt van je om erbij te blijven en de pijn te verduren.

Dat is allesbehalve eenvoudig. Het lijkt zo op niks doen. We hebben geen methode, geen leermiddelen om in te zetten. Wat je inzet ben jezelf. Als leerkracht, maar bovenal als mens. Dat vraagt van je dat je de rust bewaart. Jij bent immers de volwassene. Na heftige gebeurtenissen zijn vaak de reacties van de ouders, de volwassenen, die (jonge) kinderen zich herinneren. Niet altijd de gebeurtenis zelf. Blijf dus rustig en kalm. Je hoeft geen antwoorden te hebben op de grote levensvragen van kinderen. Je mag gerust zeggen dat je dat ook niet weet.

De pijn verduren van het kind. Dat vraagt ook dat je bewust bent van je eigen pijn. Als je zelf bijvoorbeeld te maken hebt gehad met een scheiding, als kind of volwassenen, kan dit invloed hebben op de manier waarop je reageert naar het kind. Wees je bewust van het verschil tussen jouw pijn en die van het kind. Jouw eigen ervaring kan zeker bijdrage aan begrip naar een kind toe. Maar jouw ervaring is altijd jouw ervaring en nooit die van een ander.

Pleister voor de ziel

De pijn verduren van het kind. Erbij blijven met een open hart. Het is geen concreet handvat. Het is geen pleister op de knie. Toch hoop ik dat het je wel verder helpt. Want jij als leerkracht kan een kleine pleister zijn op de ziel van het kind.