Afscheid nemen bestaat niet…
Door Angela: In mijn allereerste blog stelde ik mij voor en vertelde ik het volgende. ‘Al acht jaar ben ik werkzaam op een school voor kinderen van uitgeprocedeerde asielzoekers en komend jaar start ik mijn negende schooljaar. Op deze school heb ik vijf jaar kleuters en twee jaar groep 5/6 gedaan. Afgelopen schooljaar was mijn eerste jaar groep 7/8, dit wordt nu mijn tweede schooljaar groep 7/8.‘ Terugblikkend naar het begin van dit schooljaar, is er in een half jaar tijd zoveel veranderd. Onderwijs aan asielzoekerskinderen is elke dag anders. Natuurlijk is dat in het reguliere onderwijs net zo, maar lesgeven aan kinderen, niet wetende hoe hun toekomst er uit zal zien is soms erg zwaar. Je moet ieder moment afscheid kunnen nemen…
De start
De eerste schooldag, veertien kinderen nemen plaats in de klas. Waarvan zes kinderen in de leeftijd van groep 8 en zeven kinderen in groep 7. Een gezellig clubje bij elkaar. Op dat moment weet ik al dat er van deze groep sowieso al acht kinderen zullen uitstromen en dat rond de kerst mijn groep gehalveerd zal zijn. Zeker vijf van deze kinderen zitten al vanaf groep 1 bij ons op school en deze kinderen heb ik ook als kleuter in mijn klas gehad.
Verblijfsvergunning
Bron: https://www.bnnvara.nl/eige-land
Gelukkig is het voor deze kinderen een heel fijne reden dat ze uitstromen, ze hebben namelijk allemaal een verblijfsvergunning gekregen door de kinderpardonregel in 2019. Nemr, die destijds aan de documentaire ‘Eigeland’ van Tim Hofman meewerkte heeft bij mij in de groep gezeten in groep 5. Mede dankzij deze documentaire hebben veel kinderen, die al zo lang in Nederland wonen eindelijk een toekomst hier in Nederland. Als je je voorstelt dat er één van deze acht kinderen inmiddels 11 jaar is en in Nederlands is geboren, al die tijd in asielzoekerscentra heeft gewoond en dus alle acht schooljaren bij ons op school heeft gezeten. Deze kinderen krijgen een toekomst zonder angst! Bij alle kinderen die vertrekken is het afscheid zwaar. Een eigen huis, een eigen plek, dat vinden ze hartstikke fijn, maar naar een andere school willen ze liever niet. Bij elk afscheid vloeien er tranen, weer iemand missen in de klas, of voor de leerling afscheid nemen van de oude klasgenootjes en leerkrachten en nieuwe vrienden moeten maken. Dit vinden ze nog het moeilijkste vaak, want ze vertrekken uit een vertrouwde omgeving. Gelukkig kunnen deze kinderen nog afscheid nemen, maar er zijn ook situaties waarbij dat niet kan of mag.
Verhuizing binnen centra
Het gebeurt ook nog wel eens dat een gezin binnen meerdere opvanglocaties moet verhuizen. Het COA, Centraal Orgaan Asielzoekers, heeft verschillende soorten opvanglocaties. In welke soort opvang het gezin zit, hangt af van de fase van de procedure waar het gezin in zit. Ik had vorige jaar een leerling in de klas die in 3 jaar tijd al op 11 verschillende scholen had gezeten. Onze school staat op een gezinslocatie van het COA, maar binnen onze school zijn nog heel veel kinderen die nog in de procedure zitten en dus nog niet helemaal uitgeprocedeerd zijn.
MOB: Met Onbekende Bestemming
Er zijn ook momenten wanneer je geen afscheid kunt nemen van een leerling. Bijvoorbeeld als een gezin er voor kiest om zonder kennisgeving definitief te vertrekken uit een opvangcentrum en waarvan de verblijfplaats daarna onbekend is. Er zijn kinderen die later weer opduiken en op een school worden aangemeld, maar in de illegaliteit verblijven of ze melden zich bij een ander opvangcentrum. Wat ook kan is dat het gezin de grens over gaat. Afscheid nemen gaat dan niet, want meestal gebeurt dit ’s avonds, ’s nachts, vroeg in de ochtend of in het weekend. Dit maken we meerdere keren per schooljaar mee.
Uithuisplaatsing
Soms kunnen ouders vanwege allerlei omstandigheden niet goed voor hun kind zorgen of denkt een ouder dat wij hij of zij doet, goed voor het kind is. Wanneer dit ernstige vormen aanneemt en het bijvoorbeeld niet verbetert, zijn er allerlei instanties die een samenwerking aangaan en het beste voor het kind willen. Een kind kan dan uit huis geplaatst worden. In zo’n situatie gebeurt het dat een kind elders in Nederland in een pleeggezin geplaatst wordt, wanneer het weer goed gaat met de ouder, kan het kind ook weer terug geplaatst worden. Ik heb dit zelf al twee keer van dichtbij meegemaakt. Elke situatie is anders, ik wist dat het stond te gebeuren, maar het kind weet het zelf niet. Bewust afscheid nemen gaat niet. Kinderen komen daarna niet weer terug bij ons op school.
Uitzetting
Een afgewezen asielzoeker moet Nederland verlaten. Daarvoor heeft hij 28 dagen de tijd. Er zijn twee vormen en van uitzetting.
- Vrijwillige terugkeer: Het gezin kiest er zelf voor om terug te keren naar het land van herkomst, lukt het niet om de papieren voor elkaar te krijgen, dan kan het IND hierin helpen met bemiddelen.
- Gedwongen terugkeer: Wanneer een gezin niet meewerkt aan de procedure voor terugkeer en de kans bestaat dat ze verdwijnen, wordt een gezin in bewaring gesteld. Dit wordt niet bedoeld als straf, maar zodat ze beschikbaar zijn voor vertrek naar het land van herkomst.
Bij vrijwillige terugkeer kan er nog afscheid genomen worden, want dan weten ze dat van te voren. Gedwongen terugkeer komt onverwacht. Meestal wordt een gezin dan ’s ochtends vroeg tussen 06.00 uur en 07.00 uur van het bed gelicht en met een busje opgehaald. Ze krijgen vaak maximaal een half uur de tijd om wat spullen te pakken die ze mee willen nemen. Gezinnen worden dan naar de gesloten gezinsvoorziening in Zeist gebracht. Er is dan nog wel de mogelijkheid om met de klas iets te maken dat nog opgestuurd kan worden, maar fysiek afscheid nemen dat gaat helaas niet. Het in bewaring stellen van gezinnen gebeurt nog steeds, wanneer en hoeveel per jaar dat wisselt.
Voorbeeld
Eén van de heftige situaties, was die van Samira en het gezin, op dat moment zat Samira bij mij in de klas in groep 6. Samira en haar broertje hebben beide bij mij in de klas gezeten. Het gezin werd voor de kerst in 2016 in bewaring gesteld en wonder boven wonder heeft Samira toch een verblijfvergunning gekregen en zo later ook het gezin. De reden waarom is niet bekend gemaakt. Het gezin is uiteindelijk toch weer terug naar het centrum in Emmen gekomen.
Hoe mijn groep er nu uitziet
Brief van een leerling
Voor de kerst waren van mijn startende groep 7/8 nog maar vier leerlingen over. Ook in de groep 5/6 stroomden meerdere leerlingen uit. Inmiddels heb ik er in die periode een paar leerlingen bij gekregen. Hoewel het een kleine groep was, liepen de niveaus enorm uiteen van groep 4 t/m 8 niveau. Omdat er op onze locatie steeds meer kinderen kwamen die korter dan een jaar in Nederland waren en steeds minder kinderen die langer dan een jaar in Nederland zijn is de samenstelling van de groepen veranderd. Daarom is besloten om de groepen 4 en 5 samen te voegen en de groepen 6, 7 en 8. Inmiddels heb ik nu dus een groep 6, 7, 8 met 16 leerlingen. Dit aantal blijft wisselen, want door alle bovenstaande situaties is de klas van een leerkracht in het nieuwkomersonderwijs nooit zeker.
Veilige thuishaven
Samen met mijn stagiaire geef ik de kinderen een zo veilig mogelijke thuishaven. We bieden liefde, vertrouwen en plezier, zodat ze even met hun gedachten met andere dingen bezig zijn. Zo zijn er zeer dierbare momenten die ik enorm koester en dat ik weet waarvoor ik het doe. Mijn hart ligt bij deze kinderen. Onderstaande brief lag op Sinterklaasochtend op mijn bureaustoel, met tranen in mijn ogen en huilend heb ik de brief voorgelezen.
Kerstbrief
Je hoort er bij. Alle kinderen worden in de eerste week dat ze bij ons op school zitten op de foto gezet. Dit gebeurt uiteraard met toestemming van de ouders. Deze foto’s krijgen een plekje op de deur van het klaslokaal. Kinderen moeten zich welkom voelen. Gaat een leerling van school af, dan plaatsen we deze foto in de denkwolk in de gang. Wanneer kinderen er behoefte aan hebben, kunnen ze naar de foto van het vertrokken klasgenootjes kijken. Afscheid nemen, soms kan het wel en soms kan het niet. De laatste tijd met een dubbele betekenis, verdriet van het loslaten en missen en verdriet van blijdschap en een toekomst. Allemaal hebben ze een plekje in mijn hart! En ik in die van hun.
Meer informatie
Wil je meer informatie over asiel en alles wat daarmee te maken heeft. Kijk dan ook eens op de website van de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst).
Interessant en hartverwarmend