Mama, ga jij dood?

Door Fleur: Aan het einde van een oudergesprek – we stonden al bij de deur – kwam ineens toch nog een vraag. Ze legde deze aan mij voor als de leerkracht van haar kind, de professional. Haar dochter van 6 was de laatste tijd zo ontzettend bezig met de dood; ze was er vaak verdrietig van en vroeg ook: “mama, ga jij dood?” Deze moeder wist niet dat ik naast leerkracht ook een opleiding tot rouw- en verliesbegeleider heb afgerond. Zij wist ook niet dat mijn eigen dochters deze vraag ooit aan mij stelden.

Is er een antwoord?

Als de dood niet valt te ontkennen

Het was in het najaar van 2008. Die zomer was hun vader plotseling overleden. Mijn meisjes van 5 en 7 jaar waren geconfronteerd met het feit dat niet alleen oude mensen dood gaan. En ook bij hen kwam de angst; als papa zomaar dood gaat, dan kan mama ook dood gaan. Wat zeg je dan als ouder? Met alle beste wil van de wereld kon ik natuurlijk niet ronduit zeggen dat ik niet dood zou gaan. We hadden immers net meegemaakt dat van het ene op het andere moment het leven totaal kan veranderen.

Lastige vraag

Vaak zie je dat volwassenen het lastig vinden als kinderen zulk soort vragen ronduit en open stellen. We schrikken, worden geconfronteerd met vragen waar we zelf het antwoord niet op weten. Waar we soms zelf proberen ver weg van te blijven. We willen kinderen niet belasten met de zwarte werkelijkheid van wat het leven ook kan zijn. Onze kinderen willen we kind laten zijn en onbezorgd hun kindertijd laten beleven. Daardoor maken we de dingen nog wel eens mooier dan ze zijn. Of praten we een beetje om de hete brei heen in de hoop dat ze de vraag vergeten en verder gaan.

En daarin onderschatten we kinderen enorm! Zij voelen haarfijn aan als er iets niet klopt. Als volwassenen niet de waarheid spreken. Dit gevoel kunnen ze vaak nog niet omzetten in gedachten of woorden. En dus gaat hun fantasie met ze aan de haal. In hun hoofd maken ze de situatie eigenlijk nog erger.

Eerlijk antwoord

Ondanks alles een fijne kindertijd

Het is dus belangrijk dat je altijd eerlijk de vragen van kinderen beantwoord. Je probeert daarbij aan te sluiten bij hun leeftijd. Bij een kind van 5 jaar gebruik je andere woorden dan bij een kind van 11. En blijf bij de vraag van het kind. We zijn soms geneigd om daarbij veel meer te vertellen of uit te leggen dan nodig is. Soms is een simpel en eenvoudig antwoord voor dat moment genoeg. Als je eerlijk bent en een kind vraagt niet verder, dan heb je de vraag voldoende beantwoord.

“Mama, ga jij dood?” Wat ik toen geantwoord heb aan mijn dochters weet ik niet meer precies. Ik heb ze in ieder geval verteld dat ik dat niet kon beloven. Maar dat de kans dat oude opa’s en oma’s eerder dood gaan veel groter is dan dat ik dood zou gaan. Daarbij vertelde ik dat ik ook niet van plan was om dood te gaan. Wie mij kent weet dat zo’n antwoord met een kleine knipoog bij mij past. Maar bovenal heb ik ze beloofd dat ik altijd eerlijk zou zijn. Dat als ik ziek zou worden en misschien dood zou gaan, ik het ze zou vertellen.
Daarmee konden ze ‘onbezorgd’  verder gaan met hun kinderleven. Ze hoefden zich geen zorgen te maken.

En dit is wat ik ook deze moeder vertelde bij de deur van het klaslokaal. Wees eerlijk naar je kind, ze voelen het als je tegen ze liegt. Ze voelen ook als je de waarheid spreekt. We kunnen de wereld niet mooier voor ze maken. Wel kunnen we betrouwbare volwassenen zijn, waardoor kinderen alsnog fijn door hun kindertijd kunnen huppelen.

Met toestemming van mijn dochters gepubliceerd.

Ben je blij met onze website? Via Onderwijswereld-PO.nl kun je bestellen bij Bol. Geeft ons een kleine commissie, terwijl het jou niks extra kost 😉