Implementatie en verdieping van het protocol ERWD

Namens mijn schoollocatie ben ik sinds vorig schooljaar de rekencoördinator. Hiervoor heb ik nog geen opleiding gevolgd. Wel ben ik mij heel veel aan het inlezen en het verdiepen in bepaalde dingen op het gebied van het rekenonderwijs. Ik ben lid van vakbladen en lees deze ook. Op het gebied van rekenen probeer ik veel dingen uit, wat werkt voor mijn groep en wat niet, maar ik probeer ook collega’s te ordersteunen en helpen bij vraagstukken. Zo ben ik dus ook sinds augustus 2019 blogger voor Onderwijswereld-PO en blog ik dus onder andere over het vak rekenen en mijn doelgroep ‘Nieuwkomers’. ERWD staat voor Protocol Ernstige Reken-Wiskundeproblemen en Dyscalculie

Protocol ERWD

Sinds dit schooljaar volg ik een cursus die bovenschools is georganiseerd voor alle rekencoördinatoren elke school. Het doel van de cursus is om de vakinhoudelijke kennis vanuit het protocol ERWD te verdiepen en te kunnen vertalen naar de schoolsituatie. Na het volgen van de cursus is de inhoud van het protocol bekend en kan de kennis met betrekking tot de didactische modellen uit het protocol worden overgedragen aan de teamleden.

Protocol ERDW-het boek

Eén van de boeken waar we het tijdens de cursus over gaan hebben is het ‘Protocol ERDW’. Op de website is al veel informatie te vinden evenals een pdf met de samenvatting van het boek en het boek zelf. Een boek wat zeker op alle scholen aanwezig zou moeten zijn.  Voor meer informatie hierover zou ik zeker het boek of de samenvatting lezen. In het kort, het protocol is bedoeld voor:

• Het ontwikkelen van goed rekenwiskunde-onderwijs;
• Het zorgvuldig afstemmen van het onderwijs op de ontwikkeling van kinderen;
• Het voorkomen van rekenwiskunde-problemen in het basisonderwijs;
• Het gericht begeleiden van leerlingen met rekenwiskunde-problemen en dyscalculie;
• Het ontwikkelen van rekenbeleid op scholen;
• Het ontwikkelen van zorgbeleid.

TIB-tools: Voorkom (ernstige) rekenproblemen

Een ander boek wat ook aan bod zal komen is het TIB Tools boek ‘Voorkom ernstige rekenproblemen’. Expert Ceciel Borghouts geeft concrete tips hoe wij als leerkracht nauwkeurig kunnen observeren. In vaak herkenbare praktijkvoorbeelden word je samen met de IB-er uitgedaagd om anders te signaleren. Niet meer leunen op resultaten van methodetoetsen, maar meer op eigen observaties. Zelf blokdoelen gaan beoordelen met het drieslagmodel.

Gecijferdheid

Tijdens bijeenkomst één kreeg ik de opdracht mee om te kijken naar de gecijferdheid in onze school. Ik ben simpel wel met mijn telefoon de school door gegaan. Ik heb foto’s gemaakt van de rekenelementen. De hal en alle klaslokalen heb ik hierin mee genomen. Dit is te zien op de fotocollage. Doordat wij een school zijn voor nieuwkomers hebben wij ook heel veel taalelementen in onze school verwerkt. We zijn de laatste jaren blijvend in ontwikkeling geweest op allerlei vlakken en hebben het rekenonderwijs ook opgepakt als speerpunt. Afgelopen schooljaar hebben wij een teamtraining ‘Rekenverbetertraject’ gedaan. Al deze elementen zijn nog volop in ontwikkeling en iedereen pakt hiervan de draad weer op om mee verder te gaan. Deze collage wordt dus gezien als beginsituatie. Bij deze opdracht heb ik de school als geheel in beeld gebracht met de materialen, hulpmiddelen en schoolafspraken.

Tijdens bijeenkomst twee hebben we deze collages besproken. Gecijferdheid moet functioneel zijn en verbonden zijn naar de context. Kinderen moeten het kunnen relativeren. Wanneer je in de bovenbouw de posters van het metriekstelsel altijd maar laat hangen, dan heeft het echter nog maar één functie en dat is die van behang.

Wanneer je echt met functionele gecijferdheid bezig wilt gaan neem dan kinderen mee in waar je het bij nodig hebt. Laat posters echter niet onnodig hangen als behang, maar wissel hierin. Zorg er dan voor dat je het nog wel weer terug kunt vinden of eventueel erbij kunt pakken, qua posters of fotomateriaal. Geef gemaakte dingen die te maken hebben met een rekenles niet direct mee naar huis, maar laat het hangen zo lang je er mee bezig bent. Gebruik eigen referentiematen, laat hier posters van maken, zodat het blijft hangen bij kinderen. Laat kinderen bijvoorbeeld materialen meenemen met bijvoorbeeld iets van 300 ml, een half liter, liter enzovoort. Een getallenlijn mag nog tot en met groep 3, maar niet in groep 4. Wil je spelling inzetten bij je les, zorg dat het hoort bij de onderwijsbehoefte.

Ook kinderen kun je bewuster maken van gecijferdheid, want waar gebruik je gecijferdheid allemaal bij. Een opdracht was bedenk en voer een opdracht uit met de groep waarbij leerlingen bewust worden van waar je rekenen voor nodig hebt in het dagelijks leven. Hier komen hele mooie gesprekken uit voort en zo maak je kinderen weer een stukje bewuster van het rekenonderwijs.

Didactische modellen

Tot slot zijn de didactische modellen aan bod gekomen.

• Hoofdfasen in de leerlijn
• Drieslagmodel
• Handelingsmodel

Hoofdfasen binnen de leerlijn

• Begripsvorming;
• Ontwikkelingen procedures (hoe);
• Vlot leren rekenen;
• Flexibel toepassen.

Drieslagmodel

• Problemen met de leerlijn?
• Problemen met het uitvoeren?
• Problemen met de betekenis?

Deze drie kun je niet gezamenlijk toepassen in een instructie. De betekenisverlening staat voorop. Zeg niet: ‘Haal de som uit het verhaal’. Kinderen denk dan, ‘O, er staan getallen, daar moet ik iets mee doen’. Maar ze moeten de tekst (context) gebruiken en kijken, wat wordt er gevraagd?

Vertaalcirkel: Wat betekenen de getallen in de relatie tot het verhaal? De schakeling maken tussen de vertalingen. Laat kinderen tekeningen maken bij de opdrachten. Schematisch helpt namelijk enorm bij het maken van een voorstelling.

Handelingsmodel

Het doorlopen van de fasen uit het model. Kinderen kunnen wel in een verschillende fase zitten. Bied deze modellen niet los van elkaar aan, maar leg ook de verbanden in opbouw van fasen. Leg ze naast elkaar neer.

• Doen;
• Afbeelden;
• Denkmodel;
• Formele bewerking.

Mijn blog over ‘Rekentaal’ sluit al heel mooi aan bij onderdelen van deze modellen. Tijdens de eerste bijeenkomst werd dit al heel mooi duidelijk dat wij met onze doelgroep daar al heel gericht mee zijn begonnen. Begrip is namelijk heel belangrijk, vandaar dat wij ons al veel richten op de rekentaalwoorden.