Zo kun je mij bereiken
Hoe het Process Communication Model mij eindelijk inzicht gaf in wat ik daadwerkelijk zie gebeuren in de klas! In het boek ‘Zo kun je mij bereiken’ (Engelstalig origineel geschreven door J.A. Pauley, D.F. Bradley en J.F. Pauley) staan praktische handvatten van hoe je zelf invloed hebt op het gedrag van de kinderen. Maar ook geeft het Process Communication Model je inzicht in wie jij bent als persoon en in hoe jouw basis- persoonlijksheidsprofiel eruit ziet.
Start van een nieuw hoofdstuk 
Drie jaar geleden volgde ik de opleiding tot intern begeleider hier op Bonaire. Het laatste half jaar kregen wij een andere docent, Jelte van der Kooi. Hij was trainer Process Communication Model (PCM). Als school hebben wij toen de basiscursus gevolgd en ik moet eerlijk zeggen dat ik opgelucht was, dat ik me eindelijk kon vinden in een theorie over het onderwijs en hoe je grip kon krijgen op je klas. Alles wat mij werd uitgelegd klopte zoals ik het zag en voelde in mijn klas.
Verschillende visies
Natuurlijk hebben we allemaal op de PABO, en daarna tijdens studiedagen, veel gehoord over de verschillende “wijze mannen/vrouwen” die een visie hebben op het onderwijs en het gedrag van kinderen. Vele bekende zoals de verschillende denkhoeden van Edward de Bono, het 5Gmodel en natuurlijk de driehoekvormen in alle mogelijke kleuren van de regenboog. Maar geen van al deze visies of driehoeken verklaarden voor mij wat er precies gebeurde als ik een klas kreeg:
Ik stond al vroeg in mijn loopbaan in het SBO in Amsterdam en op de een of andere manier lukte het mij om daar een klas goed neer te zetten en de kinderen weer met zin naar school te laten gaan. Daarna op Curaçao kreeg ik een klasje van rugzakleerlingen die op de een of andere manier ook deden hoe ik het wilde. Maar nooit heb ik een theorie gehoord of gelezen, waardoor ik snapte wat ik nou eigenlijk deed en waarom het werkte wat ik deed. Totdat ik dus hoorde over PCM!
De verschillende profielen binnen PCM
De opbouw van mijn profiel
Vooraf aan de studiedagen, moest het hele team een vragenlijst invullen van ongeveer 40 vragen. Vanuit deze vragenlijst werd je profiel opgesteld. Dit profiel geeft een gedetailleerde beschrijving van je persoonlijkheidshuis, kwaliteiten, communicatiestijlen en stresspatronen.
Door Jelte werden de studiedagen gevuld met uitleg over hoe PCM verder werkt. Dit gaf je inzicht in het lezen van je eigen profiel, maar ook naar de verschillende profielen van de kinderen in je groep. Hieronder een korte beschrijving van de verschillende leerlingen die je in je groep hebt, maar dus ook die je collega’s:
Als we kijken naar de percentages van de verschillende persoonlijkheidstypes, zoals ze volgens onderzoek onder de Noord-Amerikaanse bevolking voorkomen, komt er het volgende uit: harmoniser: 30%, gestructureerd denker: 25%, doorzetter: 10%, dromer: 10%, rebel: 20% en promotors: 5%
Harmoniser
Je raadt natuurlijk al dat als je op een school komt, er toch ook bijzonder veel harmonisers in een school werken. Meer als bijvoorbeeld op een kantoor zitten. De theorie zegt dat iedereen alle zes de persoonlijkheidstypen in zich heeft, in verschillende mate van dominantie. Alle types zijn “ok”. Er is er niet een beter dan de ander. Elk individu bestaat uit een combinatie van deze zes types. Je kunt je dit voorstellen als een persoonlijkheidshuis van zes lagen. Op de begane grond (je basis) voel je je het meest thuis en maak je het makkelijkst contact met de wereld om je heen. Volgens de theorie worden mensen met een basispersoonlijkheidstype geboren. Dit is het dominante type. De volgorde van de andere persoonlijkheidstypen wordt opgebouwd in de eerste zes a zeven levensjaren. Daarna verandert deze volgorde niet meer gedurende de rest van je leven.
Het interessante van deze theorie vind ik dat je niet “vast” zit in je profiel. Je kan faseren naar een ander type. Daarmee word je geen ander persoon; je favorieten communicatiekanaal, voorkeursstijl om te leren, perceptie van de wereld en je werkstijl blijven hetzelfde. Je psychologische behoefte van het volgende type worden echter belangrijker en je hebt een nieuw disstress patroon. Waarom en hoezo je faseert kan je lezen het boek “Zo kun je mij bereiken” van Process Communication Nederland.
De link naar de klas 
Toen ik eenmaal snapte hoe ik als persoon in elkaar zat (ja, het klopte echt!), werd de link gelegd naar je klas. Jij communiceert vanuit je eigen voorkeurskanaal. Ik ben in de basis een harmoniser. Dat betekent dat ik kies om te communiceren met medeleven, ik heb het nodig dat mensen mij waarderen om wie ik ben en niet om wat ik doe, ik voel eerst en wil graag dat anderen hun gevoelens ook delen. Maar ik ben inmiddels gefaseerd en zit in mijn gestructureerd denker fase. Dat herken ik goed. Ik heb zeer veel behoefte aan structuur om mij heen en creëer deze zo veel mogelijk. Ik raak dus ook ietwat in paniek als ik zie dat mijn planning anders loopt of dat er onverwacht veranderingen zijn in een dag.
Doordat ik communiceer vanuit mijn harmoniser, kan ik de harmoniser leerlingen in mijn klas goed bereiken. Maar als we kijken naar de percentages van de andere types, moet ik dus vaak ook andere types aanspreken. Doordat ik meerdere keren ben gefaseerd, heb ik dus wel ervaring met deze verschillende types en kan ik me inleven in wat zij nodig hebben aan communicatie.
Zo kun je ze bereiken: een profielschets
We moesten van de leerlingen in de klas een profielschets maken. Door te kijken naar hun mogelijke persoonlijkheidstype, kon je achterhalen welke vorm zij nodig hadden van communiceren. Zo heeft een doorzetter het echt nodig dat je hen respecteert, je hun eerlijkheid en integriteit aanmoedigt en beloont en hen vraagt naar hun mening en hiernaar ook echt de tijd neemt om te luisteren. Dit hebben zij hard nodig. Maar een dromer moet je juist even de tijd geven om antwoord te geven op je vraag en dus bijvoorbeeld van tevoren even zeggen dat zij zo een beurt krijgen. Je wilt hen stimuleren hun fantasie te gebruiken en ze hebben het nodig dat je helpt bij het prioriteiten stellen bij opdrachten. Maar dit is juist niet wat een rebel leerling nodig heeft. Die wilt juist speel contact, humor, buitenlessen en excursies en willen gestimuleerd worden om creatief en innovatief te zijn. Met andere woorden, als je eenmaal duidelijk hebt wat voor types je in je klas hebt zitten, kan je je communicatie daarop afstemmen. Dan maak je pas echt contact!
Persoonlijke ervaringen
Niet alleen in de klas, maar ook persoonlijk heeft PCM veel invloed gehad op mijn leven. Ik zie vanuit welk kanaal ik communiceer. Daardoor snap ik nu ook beter waarom het met de ene vriend/vriendin of familielid gemakkelijker gaat als de andere. Na de cursus PCM heb ik daarom mijn communicatie kunnen aanpassen naar verschillende personen toe. Daarmee heb ik een groot verschil gezien in contact met bepaalde personen in mijn nabije omgeving. Voor mij heeft PCM echt een impact gemaakt op mijn leven als persoon en als leerkracht voor de klas. Ik snap nu meer hoe ikzelf in elkaar zit en dat mijn vorm van communiceren in eerste instantie niet altijd de juiste hoeft te zijn. Ik moet inschatten wat een ander nodig heeft en mijn communicatie daarop afstemmen. Dan kunnen we pas echt goed communiceren en bereiken we samen elkaar!
