Doelgericht werken

29 maart 2022 |

Door doelgericht te werken kun je flexibel omgaan met leerdoelen, ga je actiever aan de slag en kun je leerlingen onderwijs op maat bieden. Mijn naam is Amber en ik werk op een prachtige school in het Brabantse Eindhoven. Eén van onze schooldoelen voor de komende jaren is doelgericht werken opzetten. Met mijn collega’s uit groep 7 mogen wij voor onze school een proeftuin opzetten rondom doelgericht werken. In deze blog neem ik je mee, deel ik mijn ervaringen en hoop ik je te inspireren.

Wat, waarom en hoe?

Een leerdoel is de basis van een les, de start van het onderwijs. Tijdens een les van de methode werk je toe naar een bepaald doel door middel van bepaalde activiteiten. Leerdoelen beschrijven wat leerlingen gaan bereiken. De activiteiten tijdens de les zorgen ervoor dat je het doel bereikt.

Werken vanuit leerdoelen geeft richting aan het leren, bevordert zelfregulatie en maakt feedback geven effectiever.

Om doelgericht aan het werk te gaan is het belangrijk randvoorwaarden in kaart te brengen. Voorbeelden van randvoorwaarden kunnen zijn:

Hoeveel tijd heb ik om leerdoelen te behalen? En wanneer ga ik ermee aan de slag?
Hoe ga ik de doelen aanbieden? Zorg dat je didactische keuzes maakt. Denk aan zelfstandig werken, instructiemomenten, evalueren, activiteiten.
Hoe bewijzen leerlingen dat ze een doel behaald hebben? Wat mogen leerlingen doen die een doel al beheersen?
Wat is mijn rol als docent?

Zodra je duidelijk hebt binnen welke lijnen je aan het werk kunt, kan de voorbereiding beginnen.

Taal

In groep 7 werken we momenteel doelgericht met taal. Maar hoe behandel je dan alle doelen van de jaarplanning? Misschien de 1^e vraag die bij je opkomt. Bij het maken van onze jaarplanning houden we rekening met de doelen van de methode. We zijn het schooljaar gestart met 3/4 weken woordsoorten. In deze 3/4 weken hebben we 6/7 verschillende woordsoorten behandeld. Vanuit instructielessen, met werken en zelfstandig werken.

Na een ronde woordsoorten, woordenschat, spreken/luisteren, overige doelen en zinsontleding, starten we weer met woordsoorten. Maar dan met nieuwe doelen erbij. Op deze manier bieden we alle doelen van de methode aan én herhalen we de doelen door ze 2 of 3 keer per jaar aan te bieden. .

Mijn ervaring is dat de doelen beter beheerst worden, de motivatie groter is en leerlingen zichzelf echt uitdagen.

Actief aan de slag

Voordat we aan de slag gaan, nemen we een instaptoets af om te kijken welk doel een leerling al beheerst. De lessen taal bestaan bij ons uit lessen vanuit de methode, maar ook het gebruik van actieve werkvormen. Een van mijn favoriete werkvormen, waarbij er onderwijs op maat is, is level-up. Na een aantal weken bv. woordsoorten aanbieden, spelen we level-up. Elk level staat voor een moeilijkere woordsoorten. Hoe hoger het level, hoe groter de uitdaging. De werkvormen die ik toepas vind ik allemaal op de Facebookpagina van OnderwijsWereld.

Sociaal emotioneel

Sinds dit schooljaar werk ik ook doelgericht op sociaal-emotioneel vlak. Aan het begin van de periode formuleren we verschillende doelen, toegespitst op verschillende onderwerpen. Zoals onder andere: veilig, regels, zelfstandig, werkhouding en motivatie.

Deze doelen komen uit onze methode, leerlijn Leren Leren, mindset en executieve functies. Daarnaast formuleer ik bij elk doel wat dit van mij als leerkracht vraagt. Welke leerkrachthandelingen horen bij dit doel?

Het is belangrijk dat leerlingen inzicht hebben in de doelen en de succescriteria. Succescriteria beschrijven hoe leerlingen de leerdoelen kunnen bereiken en welke gedragingen zij moeten laten zien. Formuleer succescriteria op het proces, ook wel minidoelen genoemd.

Aan de slag

Aan het begin van de periode bespreek ik met de leerlingen aan welke doelen we gaan werken. Elke week staan er 1 á 2 doelen centraal. Deze doelen komen standaard aan bod tijdens de Kanjerlessen, maar tussendoor ook in de kind- en klassengesprekken.

Eén van de doelen afgelopen periode was ‘ik kan een vaste mindset omzetten naar groei mindset’. Tijdens de Kanjerlessen zijn we aan de slag gegaan met wat is het verschil in mindset en hoe ervaar je dit. Platform mindset heeft hier mooie en bruikbare lessen voor gemaakt.

Er zijn ook doelen waar leerlingen zelf actief mee aan de slag gaan en in kind- en klassengesprekken geëvalueerd worden. Voorbeelden zijn ‘ik heb de juiste werkspullen voor de les klaarliggen op tafel’ en ‘ik kan mijn werk zelf nakijken en probeer mijn fouten te begrijpen en herstellen’.

Door doelgericht met sociaal emotionele doelen aan de slag te gaan, krijgen de Kanjerlessen en kindgesprekken een bepaalde diepgang. Ik vind het prettig werken.

Doelgericht werken bij ons op school is in ontwikkeling en staat nog in kinderschoenen. Bovenstaande proeftuintjes en ervaringen zijn geschreven vanuit mijn eigen mening.