De doorstroomtoets: goede onderwijsvernieuwing?!
Door Jacqueline: Mijn baas, Arie Slob, heeft weer kloek een knoop doorgehakt. Vanaf ‘22/’23 schuift hij de datum voor de eindtoets naar voren en (tromgeroffel!) voortaan moeten we die de Doorstroomtoets noemen. Kijk, dat zijn de onderwijsvernieuwingen waar we met z’n allen op zitten te wachten! Maar volgens mij draait hij aan de verkeerde knoppen, aan de verkeerde kant van de schutting.
Iedereen in het vak kent de ‘status aparte’ van groep 8. Op dag 1 van het nieuwe schooljaar blijken die lieve, leergierige, grappige kinderen die ‘net’ nog in groep 7 zaten, te zijn veranderd in pre-pubers met een ontwricht superioriteitsgevoel. Het schoolplein is ineens hun ‘hood’, chillen is het hoogst haalbare en er floepen teksten uit die kindermondjes waar een Hells Angel van bloost. Vinden de meeste juffen en meesters helemaal niet erg. Hoort bij de ontwikkeling en gaat vanzelf over. Maar eerst nog even door groep 8…
Rust in de tent
Het enige dat chaos en anarchie in groep 8 voorkomt is de eindtoets. Want zolang ‘het schooladvies’ nog op het spel staat, begrijpen de meeste leerlingen ook wel dat het niet handig is om al te luidruchtig dwars te liggen. Dat geeft in elk geval een klein beetje rust in de tent. Tot pakweg medio mei.
En nu dus de nieuwe oekaze: advies in januari, toets meteen daarna.
Dat doet Slob niet voor niets. Ik citeer de Volkskrant: “Doel van de wetswijziging is de druk op het toetsmoment te verlichten en te voorkomen dat leerlingen zich na het schooladvies maandenlang op particuliere trainingen storten om hun prestaties bij de eindtoets te verbeteren”.
Klinkt goed. Daar kun je eigenlijk niet tegen zijn. Wat me irriteert, is dat we nog maar 4 jaar geleden heel bewust de eindtoets verder richting einde schooljaar schoven. Waarom? Volgens mij omdat we met z’n allen tot de conclusie waren gekomen dat de basisschool tot die tijd geen 8 jaar duurde maar grofweg 7 en een eindmusical. Vonden we zonde van de tijd. En dat is het ook. En nu schuift Slob de toets dus weer net zo hard terug.
Je zal straks maar voor groep 8 staan. Advies gegeven, toets gemaakt en máánden te gaan tot de eindmusical. Een klas vol stuiterende pre-pubers die met hun hoofd allang op ‘de middelbare’ zijn. Geen land mee te bezeilen. En dat allemaal omdat Arie Slob denkt zo de bijlesindustrie buitenspel te zetten.
Schuiven met data
Kom op, baas Slob! Denkt u nu echt dat het schuiven met data voorkomt dat kinderen via particuliere instituten worden klaargestoomd voor de eindtoets, de Cito, doorstroomtoets of hoe u ook wil dat we het noemen? Dan bent u een beetje naïeve minister. De papa’s en mama’s die dat belangrijk vinden, sturen hun oogappeltje sowieso naar zo’n bijspijkerhut.
En weet u waarom, mijnheer Slob? Omdat die papa’s en mama’s de eindtoets zien als een meetlat die ze naast het advies kunnen leggen. Wat ze interesseert is of, hoeveel en in welke richting het afwijkt van het advies. Kortom, de toets als controlemiddel of wij ons werk goed doen.
Appels en peren, want dat toets en advies (kunnen) afwijken, is nogal wiedes. Al die vermaledijde, onmeetbare ‘soft skills’ als zelfstandigheid, motivatie en nieuwsgierigheid zijn niet terug te vinden in de toets, maar wel in het advies. En dat geldt ook voor de ervaring en expertise van de leerkracht. Niet terug te vinden in de toets, wel in het advies.
En dan vergeten we bijna nog dat het advies niet is gebaseerd op één toets en één moment, maar op een systeem dat de ontwikkeling van het kind een paar jaar lang in kaart brengt.
De weg kwijt
U wilt de druk op het toetsmoment verlagen, mijnheer Slob. Ik ook. Maar ik denk dat u aan de verkeerde knop draait. Als u daadwerkelijk witl dat kinderen zich op een normale, natuurlijke manier ontwikkelen tot wezentjes die ontdekken wie ze zijn en wat ze (aan)kunnen, dan moet u aan de andere kant van de ‘schutting’ zijn: in het VO.
Het is niet voor niets dat groep 8’ers zich soms gedragen alsof ze de weg kwijt zijn. Dat zijn ze namelijk. Ze zitten in een periode waarin hun lijf én hun brein zich in een duizelingwekkend tempo ontwikkelt. In groep 8 gaat dat hard, de jaren die daarop volgen, de eerste jaren van het VO, gaat dat nog veel harder.
Doorstroomklas(sen)
Misschien is een andere oekaze nuttiger dan het schuiven met toetsdata en het in het leven roepen van een doorstroomtoets: elke middelbare school verplichten om dubbele of (nog liever) driedubbele heterogene brugjaren aan te bieden. Doorstroomklassen dus. Zodat het kind de tijd krijgt zich te ontwikkelen. Zodat je kiest voor VMBO, HAVO of VWO op het moment dat je daar aan toe bent en als ouders, leerkrachten en begeleiders een goed beeld hebben welke kant het opgaat met dat puberbrein. Kijk, dát haalt de druk van de ‘doorstroomtoets’ pas echt weg, mijnheer Slob.
Daar hoeft u geen ‘middenschool’ voor op te tuigen. Kan gewoon doorgevoerd worden in het reguliere VO. Vraagt ongetwijfeld heel veel organisatietalent bij mijn VO-collega’s, maar – geloof me – is niets in vergelijking met de helletocht van februari tot zomervakantie waarmee u de leerkrachten van groep 8 opzadelt.
Meepraten
Laat ook je stem horen, en wordt lid van het lerarencollectief. Het lerarencollectief zal plaats gaan nemen aan ‘de tafels’ waar over onderwijsvernieuwingen gesproken wordt en gaat worden. Om de leraren een stem te geven, en om onzinnigheden als de hierboven besproken doorstroomtoets te voorkomen.
Dit kan alleen wanneer je betalend lid wordt: kost je slechts 1 euro per maand!
Wat een goede blog, legt de vinger precies op de zere plek!