Thuisonderwijs aan nieuwkomers

Door Wendy: Als je een nieuwe taal gaat leren, is het belangrijk veel met deze taal in aanraking te komen. Maar nu de scholen dicht zijn, komen veel nieuwkomers niet of nauwelijks in aanraking met de Nederlandse taal. Hoe bereik je hen en wat kun je doen om hun (taal)achterstand niet verder op te laten lopen? Hoe geef je het thuisonderwijs aan nieuwkomers vorm?

Stil

Het zijn vreemde tijden. Het is stil op straat en in de scholen. Toch wordt er hard gewerkt, want het verzorgen van thuisonderwijs is inmiddels goed op gang gekomen. Leerkrachten zorgen er (met de hulp van de ouders) door middel van thuiswerkpakketten, online-onderwijs, filmpjes en dergelijke voor dat hun leerlingen zich thuis toch kunnen ontwikkelen. Ondanks al dit harde werk, kan het zijn dat dit niet voor alle kinderen lukt. Voor nieuwkomers kan het bijvoorbeeld lastig zijn om thuisonderwijs goed te volgen. De taal speelt hierbij een belangrijke rol. Allereerst is school weggevallen en gaan veel kinderen niet meer naar buiten. Dat betekent in de meeste gevallen dat leerlingen vrijwel niet in aanraking komen met het Nederlands. Als dat te lang duurt, heb je kans dat de leerling de net geleerde Nederlandse woorden en zinnen gaat vergeten. Daarnaast kan het zijn dat de leerling en de ouders niet alle instructies begrijpen, geen device hebben of anderszins problemen ervaren met het thuisonderwijs. Daarom in deze blog een aantal tips bij het verzorgen van thuisonderwijs aan nieuwkomers.

Maatwerk

Minister Slob gaf het al aan in de kamerbrief die hij schreef over leerlingen die extra zorg nodig hebben: het is belangrijk oog te hebben voor leerlingen in kwetsbare posities. Nieuwkomers vallen daaronder, omdat hun taalachterstand alleen maar groter dreigt te worden nu de scholen dicht zijn en zij geen (extra) begeleiding meer krijgen. Scholen kunnen zelf, maar ook in samenwerking met andere scholen, samenwerkingsverbanden en de gemeente, bekijken hoe zij de leerlingen in deze doelgroep het beste kunnen begeleiden. Het is daarom goed om binnen het team te bespreken waar de zorgen liggen en hoe je deze leerlingen ‘erbij’ kan houden binnen de mogelijkheden die er zijn.

Contact

Ook al kan het soms lastig zijn in verband met de taal, het is juist ook bij deze doelgroep belangrijk contact te houden met de leerlingen. Via de mail, via de telefoon, via een online-gesprek, alles kan. Je moet daarvoor uiteraard wel weten of een leerling thuis gebruik kan maken van een laptop of ander device. Als dat niet zo is, zijn er initiatieven waarbij een leerling een laptop kan lenen. Dit kun je navragen bij de gemeente. Wellicht wordt er op school al gewerkt met chromebooks en kunnen deze uitgeleend worden. Als leerlingen/ouders niet weten hoe een en ander werkt, is er de mogelijkheid om hen even naar school te laten komen om uitleg te geven. Het gebeurt ook dat leerlingen/ouders hun thuiswerkpakket niet op komen halen. Als het mogelijk is, kun je dat pakket eventueel thuis langsbrengen. Zo zie je de leerling ook even en kun je vragen of er problemen zijn. Als de taal lastig is, kun je proberen een tolk te regelen die kan helpen. Misschien is er een familielid of iemand anders in de buurt die (enigszins) Nederlands kan praten. Ook kun je google translate gebruiken om te vertalen.

Online lesgeven

Op veel scholen wordt op dit moment al online lesgegeven. Dat kan bijvoorbeeld door middel van opgenomen filmpjes waarin je instructies geeft. Het kind kan dit dan thuis op een zelfgekozen moment bekijken. Als het lukt kun je ook afspraken maken over momenten waarop je live online-les geeft, bijvoorbeeld via Zoom of Meet. 1 op 1 zou het zelfs via Whatsapp kunnen. Qua lesstof kun je bijvoorbeeld denken aan het uitspreken van de klanken, het aanleren van nieuwe woorden (ook de uitspraak) en zinsbouw.

Als het op afstand onderwijzen toch te lastig is, bestaat de mogelijkheid om leerlingen op school op te vangen, ook al hebben ouders geen vitaal beroep. Je kunt er als school bijvoorbeeld voor kiezen om een leerling een dagdeel of een paar dagdelen naar school te laten komen om daar met leeftijdsgenootjes te spelen/werken. Op deze manier kunnen deze leerlingen toch met de Nederlandse taal in aanraking komen.

Praktische tips voor thuisonderwijs aan nieuwkomers

1. Een schema/dagplanning (eventueel met picto’s) waarin je zet wanneer de leerlingen met welke lesstof aan de slag kunnen, kan duidelijkheid verschaffen. Dit zou je telefonisch kunnen begeleiden in het begin, om zo vinger aan de pols te houden.
2. Leerlingen kunnen naar Nederlandse televisie kijken om zo toch in aanraking te komen met het Nederlands.
3. De Voorleeshoek is normaal een betaalde website waarop boeken voorgelezen worden. Geschikt voor kinderen van 0-10 jaar. Nu gratis. https://devoorleeshoek.nl/scholendicht/
4. Ook het programma LOGO-3000 (woordenschat) heeft een speciaal samengestelde versie van LOGO digitaal open gezet. Hierop worden ruim 50 woorden per week aangeboden. Ga hiervoor naar https://www.logo-digitaal.nl En vul in het roze blok (thuis oefenen) de volgende code in: KzEs76vRRR
5. Bij Nieuwsbegrip: Op de website van Kentalis worden woordenschatlessen aangeboden bij de les Nieuwsbegrip. Juist ook in deze tijd zijn deze goed bruikbaar. De woorden worden visueel aangeboden, in een powerpoint. Dit kan dienen als een mooie ondersteuning wanneer kinderen zelfstandig met Nieuwsbegrip aan de slag gaan. Op de site staan ook tips voor thuis hoe de woorden herhaald kunnen worden. https://weerwoord.kentalis.nl
6. Op de website van LOWAN is ook veel informatie te vinden over thuisonderwijs, inclusief voorbeelden van instructiefilmpjes. https://www.lowan.nl/po/leren-op-afstand-met-nieuwkomers/
7. De stichting Lezen en Schrijven heeft een animatie gemaakt over het Coronavirus in begrijpelijke taal. Bedoeld voor de 2,5 miljoen laaggeletterden in ons land. Te bekijken via: https://www.lezenenschrijven.nl/wat-wij-doen/corona-in-begrijpelijke-taal
8. Aanvulling: Handig om te weten dat iedereen nu gratis gebruik kan maken van Horen Zien en Schrijven Digitaal. De demo is twee maanden geldig. Meer info op https://www.bazalt.nl/horen-zien-en-schrijven/digitaal-oefenprogramma?fbclid=IwAR1l_zASzH7Oks5eS5Ghd_7cNVoulAwdeE3m0UjnortAfzFx3YRCwXEvqPQ
   Bovendien verzorgt HCO op 16 april een gratis webinar over hoe je het kunt gebruiken. Gratis webinar: werken met HZS Digitaal Donderdag 16 april van 14 tot 15 uur geeft Frits Los (NT2-specialist van het HCO) een online webinar. Hij licht toe hoe je HZS Digitaal gebruikt en geeft antwoord op jullie vragen. Meedoen is gratis!

Dan nog een laatste tip: maak het jezelf niet te moeilijk. Kijk wat er mogelijk is en zet daarop in. Veel succes!

Een eerder blog over woordenschatonderwijs aan nieuwkomers vind je hier.