Schrijfontwikkeling en hoe deze te verbeteren
Wanneer je kijkt naar de schrijfontwikkeling, zie je bij veel kinderen, zowel in groep 2 als in groep 3 dat de fijne motoriek nog niet is ingedaald. Klinkt misschien een beetje raar. Ik zal het uitleggen. Qua beeldvorming kun je zeggen dat de kinderen zich van het hart weg ontwikkelen. Eerst zit de schrijfmotoriek nog in de schouders: ze maken grote bewegingen. Langzaam maar zeker verplaatst die ontwikkeling zicht via de ellebogen naar de polsen. En uiteindelijk naar de vingers: de fijne motoriek.
Wanneer de schrijfontwikkeling stagneert
Wat doe je wanneer die fijne motoriek in de vingers nog niet ontwikkeld is? Precies hetzelfde als wat je bij rekenen zou doen: je gaat een stapje terug! Wanneer een leerling dus moeite heeft met de kleine beweging van de vingers, ga je kijken hoe dat in de polsen zit. En zo nodig moet je nog een stapje terug naar de schouders.
Voorbeelden van oefeningen
Schouders: grote draaiende bewegingen in de lucht en vervolgens op papier. Geef de kinderen iets in de handen en een groot papier. Wasco, bijenwas, crayon rocks, een kwast; allemaal prima. Laat ze veel bewegingen op papier maken die vanuit de schouder komen. Een heel fijne oefening vanuit de schouder is ook kruipen. De kinderen zijn en lekker bewegend bezig, en ze oefenen kracht en beheersing vanuit de schouder. Een leuk alternatief hierop (en pietsje zwaarder), is een kruiwagenrace. Plezier gegarandeerd, en minstens zo belangrijk: de ontwikkeling en de beheersing van de schouderspieren.
Polsen: allerhande draaiende bewegingen. Denk aan potjes open en dicht, bouten en moeren aan elkaar maken, met een garde ergens in roeren en opnieuw weer met bovengenoemde materialen aan de slag. Maak alleen nu het papier waarop gewerkt wordt wat kleiner. Dus niet meer schilderformaat en hangend aan de muur, naar A3 formaat en liggend op tafel of op de grond.
Pas wanneer ook de motoriek in de polsen voldoende ontwikkeld is, zal een kind er aan toe zijn de motoriek van de vingers voldoende te ontwikkelen. De bewegingen worden kleiner (evenals de oppervlakte waar op gewerkt wordt). Wederom werk je met bovengenoemde materialen. Materialen die je goed toe kunt voegen zijn driehoekspotloden en stiften.
Materialen om de schrijfontwikkeling te stimuleren
Materialen die handig zijn om in de klas te hebben: bijenwasco*, crayon rocks**, driehoekspotloden, driehoekstiften. Zelf vul ik die graag aan met mooie schrijf materialen als glitterpennen, of een ganzenveer (goed zoeken in de natuur!) met inkt of ecoline. De kinderen vinden het geweldig wat mooi is om te zien en bovenal de motivatie verhoogt. Wat voor alle niveaus, maar zeker voor de kinderen die nog niet vanuit de vingers bewegen, een mooie is: scheerschuim op de tafel spuiten. Zowel lol als goede in oefening zijn gegarandeerd! Via de links zijn de materialen verder te bekijken en eventueel te bestellen.
* en **: Crayon Rocks zijn ook van bijenwas gemaakt. Ik ben zelf helemaal weg van bijenwas. Wanneer de kinderen ermee getekend hebben, en je laat ze er daarna met een doek overheen wrijven (wat ook weer een goede oefening is), gaat het door de warmte van de wrijving prachtig glanzen. Ook leuk met oudere kinderen!
Crayon Rocks
Waskrijt van Stockmar