Speciale dyslexie uitgaven die in iedere schoolbieb thuis horen

Ik vraag haar waar ze als eerste op let bij het uitzoeken van een nieuw boek. Ze legt me uit dat ze kijkt naar de dikte van het boek, het plaatje voorop en daarna binnen in het boek, geeft allemaal punten aan waaraan haar ideale bladspiegel moet voldoen. Alleen wil ze wil geen kinderachtige verhalen. Ze zit niet meer in groep 4! Wanneer ik op onderzoek uit ga in de schoolbieb kom ik er tot mijn grote schrik achter dat er in deze schoolbieb niet veel boeken te vinden zijn voor kinderen met dyslexie. Tijd om de schoolbieb passend aan te vullen. Hierbij 5 tips van mij als ervaringsdeskundige voor dyslexie uitgaven.

Boeken in een dyslexie lettertype

Hoewel er in mijn tijd nog geen boeken in een dyslexie lettertype waren verschenen, weet ik uit eigen ervaring dat lettertype en regelafstand van belang zijn bij het lezen. Zelf leende ik als kind bij de bieb graag boeken voor slechtzienden. Deze letters waren zichtbaar groter net als de regelafstand. Uit recentelijk onderzoek (Liesbeth Tilanus) blijkt dat factoren als lettergrootte en regelafstand van belang zijn bij een positieve leesbeleving voor kinderen met dyslexie.

Een aantal boeken is uitgegeven in een lettertype dat vriendelijker is voor kinderen met dyslexie, de dyslexie uitgaven. Dit kan gaan om nieuwe titels, maar ook de voor ons bekendere titels als De koning van katoren, Spijt, Oorlog zonder vrienden of over het dyslectische Heksje Lily die hierdoor ongewild in allerlei komische situaties belandt.

Uitgeverij Dyslexion maakt gebruik van het Dyslexie Font dat zo ontworpen is dat iedere letter uniek in zijn vorm is. Hierdoor wordt het draaien, spiegelen en verwisselen van letters tegengegaan. Bij de opmaak van deze boeken wordt rekening gehouden met het zwart/wit contrast dat door veel kinderen met dyslexie als storend wordt ervaren. Het Dyslexie Font wordt meestal in een blauwe kleur afgedrukt.

Uitgeverijen als Biblion en Kluitman hebben diverse dyslexie uitgaven in dit lettertype, behorende bij een nieuwe serie boeken: PrismaDyslexie. Ook Uitgeverij Bontekoe heeft zijn serie Vaantjes boeken uitgegeven in het lettertype Dyslexie.

Hoewel lezen in een speciaal daarvoor ontworpen lettertype niet voor elk kind met dyslexie helpt, is het de moeite waard om het uit te proberen.

Zoeklicht boeken

Als dyslectisch meisje van tien vond ik het fijn dat er zoeklicht boeken waren. Ook nu zijn ze nog volop te verkrijgen. Natuurlijk in een nieuw fris jasje, maar nog steeds met alle voordelen van toen. De boeken zijn leestechnisch eenvoudiger, terwijl de verhalen aansluiten bij de belevingswereld van de kinderen. Daarnaast hanteert deze serie een aparte vormgeving voor extra ondersteuning tijdens het lezen, maakt deze serie gebruik van een speciaal lettertype voor dyslectici en schrijven ze tekst met veel humor voor extra leesplezier.

Voor de schoolbieb is het fijn dat je pakketten kunt aanschaffen (op AVI niveau) of losse boeken kunt kopen. Je vindt ze onder andere hier

De kokkel-reeks

Kokkels bevatten veel actie, dialogen en concreet taalgebruik. Er komen niet te veel personen in voor, zodat je niet steeds de draad kwijt raakt. De boeken zijn spannend en met vaart geschreven. Dit hebben kinderen met dyslexie echt nodig om plezier te blijven behouden in het lezen. Naast het aanpassen van de regelafstand en – breedte, lettertype en vormgeving bevatten de boeken aantrekkelijke illustraties bij elk hoofdstuk die nieuwsgierig maken en de tekst verduidelijken.

Een ander voordeel van de kokkel-reeks is het feit dat ze jaarlijks met dyslexie uitgaven aansluiten met nieuwe titels aan bij het thema van de kinderboekenweek. Dat maakt het mogelijk om speciaal activiteiten te organiseren tijdens de kinderboekenweek voor kinderen die moeite hebben met lezen. Daarbuiten zijn ze uiteraard ook uitstekend te gebruiken. De boeken zijn zowel als reeks of los te lezen. 

Leesbalans leesserie

Een kleurrijke serie boeken met mooie bladspiegel, veel illustraties die de tekst ondersteunen en een aangepaste bladspiegel. De boeken hebben een zachte kaft. Dit schrikt lezers minder af dan een harde kaft. Zwakke lezers durven op deze wijze zelfs eerder aan een boekje te beginnen.

Een groot voordeel van deze is serie is het feit dat alle verhaaltjes zijn ingesproken op meelees-cd´s, door kinderen die speciaal gecoacht zijn om de teksten duidelijk en rustig voor te lezen.

In mijn tijd waren deze er nog geen meelees-cd’s, maar wat heb ik veel plezier beleefd aan de Lekturama – Luistersprookjes en verhalen. Ik kwam eindelijk toe aan lezen met begrip en genoot voor het eerst sinds lange tijd van verhalen. Doordat ik als kind veelal bezig was met het ont-sleutelen van woorden, waarbij ik steeds opnieuw stukjes tekst proberen te begrijpen, kwam ik hier nooit aan toe. Veel onderzoek heeft aangetoond dat auditieve ondersteuning tekstbegrip vergemakkelijkt (Van der Leij, Verhoog en Bekebrede – 2010). Door de auditieve ondersteuning kun je als lezer echt toekomen aan de doelen van het lezen van fictie zoals deze worden beschreven in de referentieniveaus taal: begrijpen, interpreteren en evalueren (Referentiekader Taal en Rekenen, Ministerie van OCW, 2009, p.15).

Wat ik daarnaast mooi vind aan de leesbalans leesserie zijn de werkbladen met verwerkingsvragen, gericht op leesbegrip. De leesbalans serie voelt mede hierdoor meer als een leesmethode voor zwakke lezers, dan zomaar een serie boeken die je in de bieb plaatst. Toch denk ik dat je deze manier van inzetten de moeite waard is om in gedachten te houden. https://www.delubas.nl/leesseries/leesbalans-leesserie/leesbalans-leesserie-compleet/leesbalans-leesserie-compleet-alles/

Dyslexie uitgaven: Boekenserie Kijk en Lees

Zelf ben ik gek op de boekenserie Kijk en Lees. Ondanks dat deze serie niet speciaal voor kinderen met dyslexie geschreven en getekend is, is hij zeer goed inzetbaar. Beelden zeggen meestal meer dan woorden. De striptekeningen helpen de lezers dan ook flink op weg om het verhaal te begrijpen. Zonder een woord te lezen, zitten ze vaak al in het verhaal. Ze raken snel gemotiveerd om de dialogen te lezen en zo het hele verhaal te snappen. Dit maakt de boeken heel toegankelijk. Maar het belangrijkste is dat het vooral grappige boeken zijn, die kinderen daarom ook met plezier openslaan.

Zo zijn de jongste lezers in mijn remedial teaching praktijk zeer gecharmeerd van de avonduren van Kik, genieten alle leerlingen van Joep en is er zelfs een reeks beschikbaar op E6 niveau met aantrekkelijke tekeningen en stripverhalen, waardoor zelfs de jongens uit de bovenbouw aan het lezen slaan.

Terecht dat de serie bekroond met de Nationale Alfabetiseringsprijs, in de categorie Preventie van Leesachterstand.

Makkelijk lezen plein

Elk jaar verschijnt de Tip 25 Makkelijk Lezen op de website makkelijk lezen plein. Een verzameling titels die aantrekkelijk zijn voor kinderen die niet zo graag uit zichzelf een boek pakken.De lijst bevat o.a. boeken met weetjes, graphic novels, moppenboeken en informatieve boeken en zijn geschikt voor de leeftijd 7 t/m 12 jaar. De titels zijn toegankelijk en uitnodigend en recent uitgebracht.

De Makkelijk Lezen TiP 25 wordt samengesteld met medewerking van Probiblio, een dyslexiespecialist, diverse kinderboekwinkels en uitgeverijen. Ook lezers, leerkrachten en ouders kunnen hun tips opsturen naar MLandman@Probiblio.nl. Dus daag de kinderen in jouw school(bieb) uit om mee te denken en betrek ze bij het lezen!