Klassenmanagement in combinatiegroep

Door Menno: Mijn vorige blog ging over de algemene kansen van een combinatiegroep. In dit blog ga ik diepgaander in op klassenmanagement in een combinatiegroep en mijn mening daarover. Ik geef jullie praktische tips en stof tot nadenken.

Klassenmanagement

De weektaak

Maandagmorgen… De weekendkring in een coöperatieve werkvorm is voorbij en het is tijd om de weektaak voor de komende week met de hele klas te bekijken, werk in te plannen en te starten met rekenen. De hoeveelheid van zo’n weektaak blijft een zoektocht en ik ben van mening dat dat vaak door mijzelf komt. Geef ik de kinderen voldoende tijd voor de weektaak? Wat mogen de kinderen doen als ze klaar zijn met de les? Wat laat ik groep 7 doen als groep 6 instructie krijgt? Staan er voldoende taken op die de kinderen met minimale instructie kunnen maken? Weten de kinderen alle materialen en taken te vinden?

Bij het ontwerpen, bespreken en plannen met de kinderen is het van belang om bovenstaande vragen bespreekbaar te maken, antwoord op te geven en voorbereid te hebben. Zo is het duidelijk en kunnen de kinderen zelf aan de slag zonder jou als leerkracht te storen. Op mijn school wordt er gewerkt met Snappet. Kinderen krijgen direct feedback op werk en kunnen dit werk ook direct corrigeren. Taken buiten Snappet worden ingeleverd op de groepstafel.

Een weekplanning is in mijn groep zo opgebouwd dat de kinderen op vrijdag geen instructie krijgen, maar tijd krijgen voor extra herhaling en uitleg. Ook werken de kinderen dan geruime tijd aan de weektaak, een zogenaamd werkuur. Op de woensdag en donderdag probeer ik vaak ook tijd in te ruimen om te werken aan de weektaak.

De weektaak is al op donderdag klaar, wat nu?

Ook op deze vraag moet je voorbereid zijn… Wij werken op onze school met keuze-taken waar de kinderen aan mogen werken als het “verplicht werk” op de weektaak klaar is. Je kan dan denken aan lezen in je leesboek, oefenen op Squla, werkboekje met rekenpuzzels etc.

Klassikale instructies, verlengde instructies werkpakketten en zelfstandige verwerking

Bij mij op school werken we met het EDI-model en Snappet. Het is belangrijk om vanaf het begin van het jaar duidelijk te hebben hoe jij het wil hebben als leerkracht, maar ook met de groep te bespreken hoe zij het graag willen hebben. Structuur in je lesopzet is van cruciaal belang in een combinatiegroep. Mijn lessen zien er dan ook qua structuur altijd hetzelfde uit. Het enige waarin ik varieer is dat de ene groep op maandag als eerst de klassikale instructie krijgt en de andere groep op dinsdag en zo verder.

Wat belangrijk is tijdens je aandacht aan de ene groep is dat de andere groep vooruit kan, de spullen weet te vinden, maar ook weet wat te doen als dat even niet lukt en welk geluidsniveau acceptabel is voor beide groepen kinderen (NIET voor jou als leerkracht!). Hier praat ik aan het begin van het schooljaar dan ook veel over met de kinderen en deze vaardigheden evalueer ik dan ook elke les. Het is goed voor de groepsvorming om naar de feedback van je klas en beide groepen te luisteren en daar dan ook direct iets mee te doen, dan maak je het levend.

Kijkend naar de praktijk…

Bij een rekenles (Wereld in Getallen en snappet) ziet de lesopzet er bij mij als volgt uit:

1. Werkinstructie groep 6 – zelfstandig werken aan startopgave en werken in je werkpakket rekenen. Kom je er niet uit? Vraag hulp aan je schoudermaatje, nog steeds niet gelukt… sla de vraag over en zet je blokje op vraagteken. Je werkt met een fluisterstem;
2. Klassikale instructie groep 7, +/-10 minuten. Waar mogelijk allemaal aan de groepstafel voor in de klas;
3. Verlengde instructie groep 7 aan de groepstafel, +/- 10 minuten;
4. Benoemen taken groep 7; zelfstandige verwerking. Klaar? Startopgave. Klaar? Werkpakket rekenen;
5. Klassikale instructie groep 6, waar mogelijk allemaal aan de groepstafel;
6. Verlengde instructie groep 6 aan de groepstafel;
7. Evaluatie les.

Deze opzet is bij een les spelling en taal hetzelfde. Bij een les begrijpend lezen en verkeer werken de kinderen van de andere groep aan de weektaak. Wereldoriëntatie, SEO, beeldende vorming en gym krijgt de klas gezamenlijk.

Wat doe je als leerkracht als je ziet dat een kind niet verder komt en jouw hulp zoekt?

Mijn mening is om hier begin van het jaar duidelijk over te zijn. Negeren! Na de les kan je met de leerling of de groep bespreken welke andere oplossingen mogelijk waren.

En wat doe je als het geluidsniveau van de andere groep storend is voor de groep die uitleg krijgt?

Mijn mening is om ook hier begin van het jaar duidelijk over te zijn en het direct bespreekbaar te maken met de hele groep. Wel belangrijk om juist als het geluidsniveau prettig is, dit te benoemen en veel aandacht aan te geven. Zo weten de kinderen welk geluidsniveau past bij een prettige werksfeer. Ik merk in mijn groep dat dit onderwerp wat vaker terugkomt, maar dat ligt misschien ook wel aan mijn lesgeef-stijl.

Denk aan de hele groep

Als je in een combinatiegroep werkt zijn er momenten dat je echt twee “aparte groepen” lesgeeft, terwijl het één klas is. Dit moet je even op je in laten werken… Het is belangrijk om in je klassenplattegrond en dagplanning ruimte in te bouwen om aandacht te besteden aan de hele groep. Ik wil je enkele tips meegeven: Zorg ervoor dat je groepjes maakt waar kinderen gemixt zitten (maar wel een schoudermaatje uit de eigen groep), speel groepsvormende spelletjes, biedt ruimte dat kinderen met elkaar kunnen werken en elkaar helpen, ben scherp op momenten dat je lessen met de hele groep samen kan doen en denk aan je aandachtsverdeling als leerkracht. In mijn volgende blog ga ik diepgaander in op deze groepsvorming in een combinatiegroep.