Een combinatiegroep: denken in kansen!

De mogelijkheden van een combinatiegroep

Door Menno: Bij mij op school zijn er voornamelijk combinatiegroepen, op een kleine dorpsschool kan het ook bijna niet anders. Op grotere scholen zie je vaker enkelvoudige groepen, maar toch komen ook daar combinatiegroepen voor. Als ik met mensen binnen en buiten het onderwijs praat en vertel dat ik leerkracht ben van een combinatiegroep hoor ik negatieve reacties, zoals ‘’Poeh, dat is hard werken voor jou.’’ En ‘’Nou, dat vraagt veel van de kinderen.’’ Dit is allemaal  waar, maar wat zijn dan de voordelen van een combinatiegroep? Daar wil ik jullie graag in meenemen.

Het neerzetten van een efficiënt klassenmanagement

De eerste weken in een combinatiegroep zijn cruciaal voor het neerzetten van een efficiënt klassenmanagement. Als leerkracht maak je in deze fase enorm veel keuzes waar je later profijt van gaat hebben. Ik licht er vier onderwerpen uit:
Het eerste onderwerp is je klassenplattegrond. Ik kies er voor om de kinderen in gemixte groepjes (groep 6 en groep 7 door elkaar) te zetten, maar wel altijd een schoudermaatje uit je eigen groep. Gemixte groepjes dragen bij aan de groepsdynamiek. Het zitten in groepjes zorgt ervoor dat je altijd om je heen hulp kan vragen en krijgen.

Het tweede onderwerp is je weekplanning. Hoe zet je de instructies en het zelfstandig werken tegenover elkaar weg? Waar kan je beide groepen combineren? Wat laat je de groep doen die geen instructie krijgt? Hoe verdeel je je tijd? Wat doen de leerlingen als ze klaar zijn? Op de eerste plaats ben ik van mening dat het goed is om als school een doorgaande lijn hierin te hebben, de kinderen en jij als leerkracht raken gewend aan de werkwijze en planning. Op de tweede plaats is het belangrijk om altijd werk klaar te hebben liggen voor beide groepen. Op de derde plaats is het belangrijk om scherp te blijven waar er kansen liggen om instructies te combineren.

Het derde onderwerp is het maken van afspraken in de uitvoering. Het is erg belangrijk om de eerste weken veel aandacht te besteden aan werkafspraken en in dit geval werkafspraken voor de groep die geen instructie krijgt. Wat mag het geluidsniveau zijn? Aan wie mag je hulp vragen? Hoe werk je met het vragenblokje? Hoe werkt de leerkracht met de ruimte voor vragen? Wat doe je als je het even niet weet? Wat mag je doen als je klaar bent? Hoe zit het met het werktempo als ik het even zelf moet regelen?

Het vierde onderwerp is het omgaan met de tijd. In een combinatiegroep is het belangrijk om als leerkracht continu de tijd in de gaten te houden. Een klassikale instructie duurt naar mijn mening maximaal 15 minuten, waarna je tijd hebt voor de verlengde instructie. Daarna is de andere groep aan de beurt. Dan ook nog even tussendoor oefenen in groepjes met bijvoorbeeld het automatiseren en dan weer door naar het volgende vak. Als leerkracht ben je altijd bezig in een combinatiegroep, en persoonlijk vind ik dat heerlijk!

Een combinatiegroep heeft een positief sociaal aspect

In een combinatieklas kunnen oudere en jongere kinderen elkaar helpen. Dat heeft een positief effect op de sociale ontwikkeling. Als kind ben je waarschijnlijk een keer de oudste, maar ook een keer de jongste. Dit is een goede leerschool voor het latere leven, want daar ga je ook om met verschillende leeftijden en leer je je aanpassen.

Kinderen leren omgaan met uitgestelde aandacht

In mijn combinatiegroep 6/7 geef ik bij een vak eerst instructie aan de ene groep. Als leerkracht van een combinatiegroep word je meteen aan het denken gezet, want wat laat je de andere groep doen? In mijn klas werkt de andere groep op dat moment aan eigen leerdoelen in het werkpakket via Snappet of aan de weektaak. Dit vraagt zelfstandigheid en verantwoordelijkheid van het kind, maar ook interessant is de vraag: wat doet het kind als het hulp wil? Als kind kan je verschillende keuzes maken:

  • Vraagt aandacht van de leerkracht: Het kind loopt naar de leerkracht toe en probeert de leerkracht te storen bij zijn instructie aan de andere groep;
  • Gaat voor zich uit staren en wachten tot de leerkracht klaar is met de andere groep;
  • Vult een fout antwoord in en laat het erbij zitten.
    Ik ben van mening om het kind te leren omgaan met uitgestelde aandacht en een van de volgende keuzes te laten maken;
  • Het kind vraagt hulp aan het schoudermaatje of iemand anders in het groepje;
  • Het kind slaat de vraag over, gebruikt het vragenblokje en komt er later op terug bij de leerkracht of klasgenoten.

Kinderen kunnen meedoen met de andere groep

In een combinatiegroep kan je als leerkracht nog meer differentiëren. Kinderen die uitdaging nodig hebben uit de jongste groep kunnen meedoen met de oudste groep. Andersom kinderen uit de oudste groep die meer begeleiding nodig hebben kunnen meedoen met de jongste groep. Deze aanpassingen zijn zo toegepast, zonder dat het kind naar een andere klas moet om op maat onderwijs te krijgen. 

Denk in kansen en mogelijkheden!

een combinatiegroep
PIN voor later

4 reacties

  1. Jacqueline Siebbeles op 31 januari 2021 om 09:51

    Dank Menno, voor je positieve verhaal. Zijn er naast Rekenen en Nederlands nog andere “vakken” die je gescheiden aanbiedt?

    • Menno op 31 januari 2021 om 17:08

      Ik geef “gescheiden” les bij de volgende vakken:
      Rekenen, taal, spelling, nieuwsbegrip, technisch lezen en verkeer. Als onderwerpen op elkaar aansluiten pak ik de instructie samen en laat ik groep 6 iets eerder beginnen en ga ik nog even diepgaander met groep 7.

  2. Gerrie op 31 januari 2021 om 10:27

    Weer een duidelijk verhaal over hoe je om moet gaan met een combi klas.
    Goed bezig Menno

  3. Marian op 31 januari 2021 om 19:43

    Mooi duidelijk verhaal. Jill heeft op de basisschool vanaf groep 3 in combinatiegroepen gezeten, voor haar top. Als bepaalde leerstof in de jongste groep te makkelijk voor haar was ging ze mee met de oudste groep maar bleef ze toch bij haar vertrouwde groep en leerkracht. Menno goed bezig, top

Laat een reactie achter