De vakleerkracht LO en de Gouden Weken

Door Jacqueline: Tijdje geleden alweer. Ik liep als gymjuf door de gang van de school. Een roedel 6-de groepers keek me met grote ogen aan en vroeg vol verbazing: “Wat doet u nou hier…?”. In hun beleving was ik gymjuf. Geen leerkracht. Eigenlijk hoorde ik niet eens bij de school. Ik was als de badmeester van het zwembad. Nauwelijks 10 minuten later hoorde ik een groepsleerkracht praten over “De Gouden Weken”. Ik trok net zo’n verbaasde kop als die 6-de groepers. De wat voor weken…? Of er een verband is tussen die twee gebeurtenissen. Reken maar: de groepsleerkracht en de vakleerkracht weten soms gewoon te weinig van elkaar…

De Gouden Weken?

Het zal aan mij gelegen hebben, maar van “De Gouden weken” had ik tot een paar jaar geleden nooit gehoord. Ik was vast de enige niet, dus bij deze: het zijn de eerste weken van het nieuwe schooljaar. Pak ‘m beet de eerste vier. Weken waarin je de kans hebt een solide basis te leggen als het gaat om groepsvorming, pedagogisch klimaat, het groepsgevoel en de ‘wij-sfeer’ in je lokaal. Ik gaf toch echt al jaren les op ‘mijn school’ toen ik die term voor het eerst hoorde. Nog nooit had een groepsleerkracht het met me over groepsvorming gehad. En ik nooit met hen. Pas toen ik zelf (naast gymjuf) ook groepsleerkracht werd, merkte ik aan den lijve hoe belangrijk die Gouden Weken zijn.

Dat is toch raar, dat ik dat als gymjuf niet wist. Als er één plek is waar je effectief kunt werken aan groepsvorming, dan is het de gymzaal.

Gouden weken, gouden tip

De groepsleerkracht die gym mag geven, legt het verband tussen het groepsvormingsproces en de mogelijkheden die de gymzaal biedt meestal vanzelf. Die trekt de activiteiten in het klaslokaal intuïtief en bewust door in de gymzaal. Een ALO’er heeft geen idee wat er zich in die Gouden Weken in het klaslokaal afspeelt. Kortom, Gouden Tip voor de Gouden Weken: als je als school, als groepsleerkracht of als schoolleider, je ALO vakleerkracht niet betrekt bij het groepsvormingsproces, verwacht dan niet dat de ALO’er dat vanuit zichzelf doet. Niet omdat hij/zij dat niet wil of niet kan (in tegendeel), maar omdat hij/zij ‘domweg’ dat verband niet legt.

Doodzonde. Die ALO’er beschikt over enorm veel lesideeën op dit gebied. Maak daar als school gebruik van!
Ik wil je één van die lesideeën meegeven. Ik gebruik ‘m vaak. Snel, simpel en effectief. Ik noem ‘m het “Gouden Vierkant”.

Het Gouden Vierkant

Het Gouden Vierkant

Zet in de gymzaal 4 banken in een vierkant. Laat de kinderen zelf tweetallen maken en vraag ze allemaal op de banken te gaan staan waarbij de tweetallen met de neuzen naar elkaar toe staan. Geef de leerlingen vervolgens de opdracht om een rondje over de banken te lopen, voorwaarts – achter hun eigen neus aan – zonder dat er iemand van de bank stapt of valt. Watch the magic happen… Ze moeten langs elkaar manoeuvreren. Oh hemel, hoe doe ik dat…? Ruggelings zodat ik die ander niet aan hoef te kijken? Pak ik ‘m juist stevig vast en passeren we elkaar buik-aan-buik? Geef ik die ander een duwtje of help ik mijn klasgenoot juist zijn evenwicht te bewaren? Probeer het. Binnen een paar minuten weet je wie in je groep de lolbroek is, de braverik, de meeloper, de pestkop, de dromer, de helper, de doordouwer en ga zo maar door. Het geeft je snel en effectief handvatten om je schatjes te complimenteren, te corrigeren en aan te spreken.

Competitie

Doorgaans ben ik niet zo van competitie in de gymzaal maar voor het ‘gouden vierkant’ maak ik een uitzondering. Dat klinkt tegenstrijdig bij een groepsvormende activiteit. Ik heb echter gemerkt dat zonder competitie-element het vaak helemaal niet lukt. Dan blijven de lolbroeken duwen en de aarzelaars afstappen. Als ik time hoe lang ze er over doen voordat de eerste van de bank ‘valt’ en ze dit laat verbeteren, gaat het al beter. Een ‘beloning’ als het wel lukt kan natuurlijk ook maar ik ben niet zo van de beloningen. Ze moeten willen winnen. Van zichzelf, als klas en desnoods van een parallelklas of nog mooier een hogere klas. Gewoon, omdat ze het kunnen!