Starten met close reading deel 2

Door Marije: Close Reading wordt naar mijn idee steeds bekender in onderwijsland. Ook bij mij op school zijn we begonnen met volgen van trainingen om uiteindelijk zelf Close Reading lessen in te kunnen zetten in ons vaste aanbod. In de vorige blog heb ik beschreven hoe we hiermee zijn gestart en wat de eerste stappen waren in het opstarten van Close Reading. Ik raad je aan om die eerst te lezen, omdat deze blog weer een stapje verder gaat.

Het gekozen boek

Tijdens de sociaal-culturele praktijken werken wij aan het opzetten van een kinderzwerfboekenstation voor bij ons nieuwe schoolgebouw. Om op het thema aan te sluiten heb ik mijn Close Reading les gegeven over het prentenboek ‘het boek zonder verhaal’. Kort samengevat gaat dit boek over Dusty. Dusty is een dinoboek dat nooit gelezen wordt, waardoor hij geen idee heeft welk boek hij is. Alle boeken in de bibliotheek bedenken een plan om Dusty te helpen. Dit verhaal sluit perfect aan bij het opzetten van een kinderzwerfboekenstation en het aandacht vragen voor bepaalde boeken.

Sessie 1

Het doel van de eerste sessie was om de kinderen kennis te laten maken met de tekst en ze algemene begripsvragen te kunnen laten beantwoorden. Ik startte met het voorlezen van de tekst. Ondertussen stonden de tekst en afbeeldingen op het bord, zodat de kinderen konden meelezen. Na het lezen kregen de kinderen per tweetal de tekst geprint. Ze gingen in de tweetallen op zoek naar het wie, wat en waar en schreven dit op hun wisbordje.

Uit alle gegeven antwoorden hebben we samen één definitief antwoord gemaakt en deze op een grote poster geschreven. Deze poster werd na afloop opgehangen, zodat ze hier op terug kunnen kijken tijdens de volgende sessies.

Als slot van de sessie hebben we nagedacht over de titel van het boek. Dit past ook goed bij sessie 3 als je dieper wilt ingaan op de betekenis. In dit geval vond ik hem passender bij de eerste sessie, omdat de titel ook te maken heeft met het hele verhaal. We hebben besproken waarom de schrijver de titel zou hebben gekozen. Daarna mochten de kinderen zelf een titel bedenken die ze passend vonden. De beste titels hebben we wederom opgeschreven en opgehangen in de klas.

Sessie 2

In de tweede sessie gingen de kinderen aan de slag met het opzoeken van ‘bewijs’ in de tekst. Ik heb met eerdere leeslessen gemerkt dat de kinderen vaak dingen uit de tekst onthouden en niet meer gaan terugzoeken naar antwoorden. Als vervolg op het wie, wat en waar zijn we in deze sessie op

zoek gegaan naar het probleem en de oplossing. De kinderen moesten deze opzoeken in de tekst en noteren waar ze het antwoord hebben gevonden. Ook in deze sessie hebben de kinderen in tweetallen gewerkt vanwege de toen nog geldende corona maatregelen.

De problemen en oplossingen hebben we klassikaal besproken. De meningen liepen af en toe uiteen over wat nou het juiste antwoord was. Hier hebben we met elkaar een mooi gesprek over kunnen voeren. Uiteindelijk hebben we gezamenlijk één antwoord gevormd en deze genoteerd op de poster die naast de poster uit sessie 1 kwam te hangen.

Aan het eind van het prentenboek wordt Dusty (het boek dat nooit gelezen wordt) boek van de maand. Je ziet op de achtergrond een kleine witte poster met de tekst ‘boek van de maand’. De kinderen kregen de opdracht om zelf een poster te ontwerpen voor Dusty. Toen iedereen klaar was mochten de kinderen stemmen welke poster ze het mooiste en meest pakkend vonden. Deze poster kwam op de muur bij de andere Close Reading posters te hangen.

Sessie 3

Sessie 3 draaide om de boodschap van de schrijver. Hier heb ik ervoor gekozen om een soort klassengesprek te houden. Ik was enorm verbaasd over de verschillende antwoorden die de kinderen gaven. Voorbeelden van de antwoorden die kinderen gaven zijn: je moet een boek niet alleen wel/niet kiezen door de kaft te bekijken, je moet anderen helpen, lezen is leuk en je kan ook anderen een leuk boek aanraden. Het mooie van zo’n gesprek is dat er in principe geen goed of fout is. Het is maar net wat jij er zelf uithaalt. Door het klassikaal te bespreken geef je de kinderen de ruimte om de eigen interpretaties te delen. Ik vond het enorm waardevol.

Als slot van deze reeks hebben we besproken wat we van het verhaal vonden en waarom. Beargumenteren is best lastig, dus dit was een geschikte oefening voor het beargumenteren waarom je iets vindt. We hebben alle meningen verzameld in een woordweb.

We hebben teruggekeken naar alles wat we hebben gedaan en geleerd over dit boek. De kinderen waren enthousiast en wilden dit wel vaker doen. Het inzetten van verschillende werkvormen en activiteiten heeft ervoor gezorgd dat de kinderen niet echt doorhadden dat ze aan het begrijpend lezen waren. Ze hebben echt weer stappen gemaakt in het begrijpen van een tekst.

De volgende stap

In de vorige training voor het inzetten van Close Reading hebben we gefocust op het geven van een reeks vanuit een prentenboek of een verhalende tekst. Ondertussen hebben we de tweede training gehad waarin we zijn gaan focussen op het inzetten van informatieve teksten. Deze teksten kunnen we inzetten binnen de sociaal-culturele praktijken (thema) waardoor ze ook functioneel worden.

Het kiezen van een geschikte informatieve tekst valt nog niet mee. Zo is er een aantal kenmerken waar je op moet letten: tekststructuur, taalkenmerken, betekenis en de bedoeling van de schrijver (kennisniveau). Je kiest dus een tekst op basis van de bovenstaande kenmerken. Als je weet dat jouw klas het lastig vindt om relaties te leggen (tekststructuur), dan moet je daar bij het kiezen van een

tekst goed naar kijken. Het is niet erg om uitdaging te bieden, want kinderen moeten tenslotte ook leren, maar het moet niet te veel zijn waardoor de tekst te lastig is en demotiveert. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld de woordenschat. In een informatieve tekst kunnen al snel veel lastige woorden staan. Ook dit is niet erg zolang de kinderen de betekenis uit de context kunnen halen of misschien kunnen opzoeken in een woordenboek. Het moet altijd goed in balans zijn, zodat de tekst nog wel te begrijpen valt.

In deze training hebben we ook gekeken naar verschillende schema’s om informatie vanuit de tekst weer te geven. Zo past een woordweb het beste bij een beschrijving, een tijdlijn past het beste bij een opsomming/volgorde en een venndiagram bij het weergeven van verbanden in oorzaak en gevolg.

In dit blog vertel ik heel globaal wat ik met Close Reading heb gedaan en op welke manier. Als je geïnteresseerd bent in de theorie erachter, raad ik je aan om een training te volgen of het Close Reading boek aan te schaffen. Daarin staan ook verschillende tools om je te helpen bij het zoeken van de juiste tekst. Onderwijswereld-PO biedt een Close Reading professionalisering waarin je ook verschillende tools krijgt om met Close Reading te gaan werken.