Bewegend leren in de gymzaal
Door Sylvia: De afgelopen maanden heb ik van alles geschreven over bewegend leren in de klas. Zelf vind ik dat bewegend leren ook meer in de klas thuis hoort dan in de gymzaal: kinderen in Nederland krijgen al te weinig tijd om te gymmen op school. Maar soms zijn dingen te combineren, zonder dat het echt gymtijd kost. En daar ben ik natuurlijk wel voor! Lees mee over bewegend leren in de gymzaal.
Gymtijd
Bewegend leren in de gymzaal
Er is een ernstige trend gaande in onderwijsland: veel scholen gaan minderen op hun gymtijd. Dit is gek, want het is juist de bedoeling dat er meer uren gym wordt gegeven. In de gemeente waar ik les geef zijn bijna alle scholen terug gegaan naar een gymles per week in plaats van twee. Dit vind ik erg. Kinderen bewegen namelijk al minder dan dat er voorheen gedaan werd en ze worden motorisch steeds minder vaardig. Korten op de gymuren is dus niet handig. Toch begrijp ik de beweegredenen van al die scholen die minderen op gymuren wel een beetje. Het kost nou eenmaal heel veel tijd, zo een gymles. Helemaal als je met de klas naar een gymzaal moet lopen of fietsen. Organisatorisch is dat een grote klus en deze gemiste tijd heeft natuurlijk een nadelig effect op het leren. Toch?
Verloren tijd?
Nee. De tijd is geen reden om te korten op gymlessen. Uit alle onderzoeken die zijn gedaan naar bewegen(d leren) op school kwamen namelijk steeds dezelfde conclusies: de tijd die je kwijt bent aan bewegen, gaat nooit ten kosten van leerresultaten. Het lopen naar de gymzaal, wat misschien veel tijd lijkt te kosten, is dus geen weggegooide tijd: kinderen bewegen immers. En de momenten dat ze bewegen in de zaal, zijn natuurlijk nog veel waardevoller! Kinderen bewegen dan echt volop en behalve dat ze werken aan hun motorische vaardigheden, zijn de hersenen ook keihard aan het werk met het maken van verbindingen.
Hoe combineren?
Regelmatig krijg ik vragen hoe je in de gymles aan de slag kunt gaan met bewegend leren. Zoals ik al zei: ik vind niet dat je een hele gymles moet besteden aan bewegend leren. Een gymles moet gaan over motorisch vaardiger worden, over samenwerken en over het vergroten van zelfvertrouwen. Maar je kan wel kleine dingetjes doen in de lessen om de kinderen ook cognitief nog een beetje aan het werk te zetten.
Onderweg
Als eerste de tocht naar de gymzaal toe: in plaats van alleen maar lopen, kun je tussendoor ook een klein stukje springen met de kinderen. Hilarisch natuurlijk, met al die tassen en het wordt ongetwijfeld een zooitje de eerste keer, maar als je dit een paar keer oefent gaat het prima. Tijdens het springen laat je de kinderen steeds een maand opnoemen, of tel je met de kinderen van 1 naar 20. Of je noemt een tafel op. De mogelijkheden zijn eindeloos!
In de zaal
Leren in de gymzaal
In de gymzaal zelf kun je kleine leermomenten inbouwen. Bijvoorbeeld bij een tikspel: vaak wordt er een “drie is teveel” systeem gehanteerd waardoor de kinderen weten wanneer ze weer mee mogen doen met het tikspel. In plaats van de kinderen te laten wachten op een bank tot ze weer mee mogen doen, kun je ze ook een opdrachtje laten maken. Is de opdracht af? Dan kunnen de kinderen het veld weer in.
Rekenen
Uiteraard kun je ook een puntensysteem invoeren, waarbij de kinderen aan het rekenen slaan. Een collega van mij speelde ooit een trefbalspel waarbij kinderen geld verdienden met het gooien van de bal en met dit geld mochten ze bij haar attributen kopen om een fort te bouwen. “De winkel van Sinkel” noemde zij het. Een succes bij de kinderen en ze waren onbewust heel erg aan het rekenen!
Dobbelen
Om ervoor te zorgen dat kinderen zelfstandig aan de slag kunnen met opdrachten (als gymleerkracht heb je natuurlijk geen tijd om continu bij de opdrachten zelf te staan), maak ik vaak gebruik van een dobbelsteen waar je zelf opdrachtkaartjes in kunt doen. Op deze kaartjes staan opdrachten. Als kinderen dus even moeten wachten in een spel, gooien ze met de dobbelsteen. De opdracht die op het kaartje staat, voeren ze uit. De opdrachten zelf kun je eventueel nog in de klas nabespreken, maar je kan ook vragen of het kind wat de volgende opdracht maakt de eerder gemaakte opdracht wil nakijken. Zo corrigeren en helpen de kinderen elkaar bij hun leerprocessen.
Het leuke van de dobbelsteen is natuurlijk dat je altijd andere opdrachten erin kunt doen, zodat hij veelzijdig gebruikt kan worden. Het nadeel is dat je zelf aan de slag zult moeten met het maken van kaartjes. Kost dat veel tijd? Wat mij betreft hoeft dat niet het geval te zijn… Je hoeft niet alles te lamineren. Gewoon een kaartje ‘schrijven’ kan natuurlijk ook.
En andere ideeën?
Ook tijdens andere momenten kunnen kinderen best cognitief uitgedaagd worden, zonder dat het invloed heeft op de beweegmomenten. Denk niet te ingewikkeld, vraag ook kinderen of zij nog ideeën hebben. Vaak zijn zij nog creatiever dan dat wij zijn. Om je een beetje op weg te helpen: wat dacht je van leren tijdens het klimmen? Zodra een kind begint te klimmen, mag diegene die staat te wachten een som zeggen. Als de klimmer ‘boven’ is, mag hij het antwoord naar beneden roepen, voordat hij naar beneden klimt. Of vraag kinderen eens tijdens het touwzwaaien woorden te bedenken: als ze bij de ene kant staan bedenken ze een woord met au, bij de andere kant een woord met ou.
Bundel de krachten
Ja… Dan nog als laatste. Ik spreek regelmatig gymleerkrachten die echt wel aan de slag willen met de leerstof in hun gymzaal, maar gewoon niet zo goed weten hoe. Dit is natuurlijk helemaal niet raar: zij zijn opgeleid om goede gymlessen te geven. Om orde te houden midden in de chaos van de zaal. Om te kijken hoe kinderen zich motorisch ontwikkelen en welke hulp zij moeten bieden als het niet vanzelf gaat. Zij hebben alleen nooit geleerd wat een “gesloten lettergreep” is, of wanneer kinderen door het tiental heen moeten kunnen rekenen. Mijn tip voor scholen is dus: als de groepsleerkracht nou een aantal kaartjes aanlevert met opdrachten erop, kan de gymleerkracht ervoor zorgen dat die worden uitgevoerd. Bundel elkaars krachten, net zoals we dat kinderen leren tijdens de gymles.
Download en kortingscode
Download en kortingscode
Speciaal voor jullie heb ik een paar korte opdrachten op papier gezet die je kinderen kan laten uitvoeren. Je vindt ze in de downloads! En Alprovi heeft ook iets leuks, zij hebben namelijk een kortingscode voor jullie, mocht je een dobbelsteen willen aanschaffen. Met de code 122016 krijg je 5% korting. Veel plezier!