De IQ-test in het onderwijs

Door Inge: Bij achterblijvende prestaties op school wordt soms overgegaan op de afname van een IQ-test. Meestal is dit de WISC 5 (vroeger de WISC III), van uitgever Wechsler. Deze test kan inzicht verschaffen in vaardigheden op vijf domeinen, maar ook de samenhang daartussen. En daar wordt het ingewikkelder.

De vijf domeinen:

-Verbale vaardigheden;
-Visueel-ruimtelijke vaardigheden;
-Werkgeheugen (basis van executief functioneren);
-Verwerkingssnelheid (automatiseringssnelheid, denksnelheid);
-Fluïde redeneren (niet-aangeleerd redeneren).

De score op een domein is het resultaat van twee of meer testjes. De uitslagen op die testjes mogen niet teveel verschillen, anders is het domein niet betrouwbaar gemeten. De domeinen verschillen ook weer van elkaar. Vaak hebben kinderen betere verbale vaardigheden dan visueel-ruimtelijke vaardigheden. Zo’n verschil is helemaal niet relevant (het komt tenslotte veel voor!), tot op bepaalde hoogte. We meten daarom ook de base rate. Die zegt iets over hoe vaak een dergelijk verschil voorkomt in de populatie.

Psychologen hebben soms moeite met het leesbaar opschrijven van de uitslagen van de test; het is vaak een technisch, niet lekker leesbaar verhaal. Dat is jammer, want degenen die de uitslag lezen (zorgverleners, leerkrachten, ouders) hebben natuurlijk een vrij heldere vraag: is er iets bijzonders aan de cognitieve vaardigheden van dit kind? En wat kunnen we daarmee? Gelukkig zijn er tegenwoordig veel bedrijven die veel meer gericht zijn op het omschrijven van IQ in het licht van onderwijsmogelijkheden.

Een IQ-test gebruiken als middel om een indeling te maken in ‘begaafd’ of niet, daar heb ik moeite mee. Dat komt niet door de inhoud van de test, maar omdat er veel stigmata aan hangen. Bovendien werd hierboven hopelijk duidelijk dat het vrij ingewikkeld is om een score te geven. Een optelsom, die niet gemaakt kan worden.

Ik pleit daarom voor het afschaffen van de enkelvoudige IQ-score en die te vervangen voor: Omschrijving van vaardigheden, gemeten met een IQ-test.