Compacten en verrijken: Hoe doe je dat?
Door Chantal: Compacten en verrijken voor de leerlingen die de lesstof gemakkelijk tot zich nemen. Waarom is het zo belangrijk?
Compacten
Compacten is het schrappen van overbodige herhalings- en oefenstof. Ongeveer 50-75% van de oefenstof en 75-100% van de herhalingsstof. Als je wil weten of een leerling uit jouw klas behoefte heeft aan compacten, dan is vooruit toetsen een optie. Bijvoorbeeld het afnemen van een toets van het volgende blok of hoofdstuk. Door het compacten van de leerstof komt hierdoor tijd vrij voor het werken aan verrijkingstaken. De kans op verveling en onderpresteren is hierdoor kleiner en er ontstaat tijd om te werken aan uitdagende opdrachten op hun eigen niveau.
In het begin vond ik het heel spannend om te compacten. Was ik bang dat ik te veel schrapte en dat de leerling juist hiaten hierdoor opliep. Wat ik nu vooral in mijn klas zie, is dat het zo belangrijk is dat leerlingen op ‘aan’ staan. Wanneer dit niet het geval is, kun je je leerling nog zoveel herhalingswerk laten maken en nog bereik je niet wat je zou willen bereiken.
Veel methodes bieden al een compacte leerlijn aan. Probeer dit eens met een aantal leerlingen uit. Wanneer je een stapje verder wil, ga in gesprek met een leerling over de doelen van het volgende blok. Misschien kan de leerling zelf wel aangeven hoe hij aan de doelen wil werken. Middels het werkboek of misschien wel op een geheel andere manier.
Verrijken
In de tijd die vrijkomt door het compacten, kan er verrijking geboden worden. Tijd om te verbreden of te verdiepen. Verdieping is het aansluiten bij de basisstof en lesinhoud van een desbetreffend leerjaar. Bijvoorbeeld na een aardrijkskundeles over aardbevingen dit onderwerp verder laten verkennen en onderzoeken. Bij verbreding biedt je uitbreiding aan. Je kunt hierbij denken aan een cursus Spaans. Nu is iedere leerling uniek en alle leerlingen die verrijking nodig hebben dus ook. Het is dus niet wenselijk om iedere leerling hetzelfde verrijkingsaanbod te bieden.
Naast een compacte leerlijn bieden veel methodes die nu op de markt zijn, ook opdrachten op verschillende niveaus aan. Hierbij ben ik wel van mening dat de opdrachten met bijv. drie sterren vaak wel wat moeilijker zijn, maar dat het de begaafde leerling niet de werkelijke uitdaging biedt die hij of zij nodig heeft. Werk dat ‘meer van hetzelfde’ is maar in een ander jasje is gegoten, voegt weinig toe.
Blijf je er bewust van dat wanneer je verrijkend materiaal aanbiedt dit ook uitleg, begeleiding en feedback nodig heeft. Stel eisen aan het werk. Het is niet vrijblijvend of minder belangrijk. Daarbij is dus het product, maar ook zeker het proces heel belangrijk. Let hierbij op wanneer je feedback geeft.
Ga vooral in overleg met de leerlingen. Wat willen zij nog leren? Zichzelf in verdiepen? Geef ze eigenaarschap, waardoor de betrokkenheid en motivatie groter zal zijn. Laat het voorgestructureerde aanbod los en ga in interactie met de leerling op zoek naar een écht passend aanbod.
Verdieping sluit aan op de basisstof en het reguliere curriculum. Verbreding is een uitbreiding van het reguliere curriculum, bijvoorbeeld door een cursus Spaans. Verdieping is het verkennen en onderzoeken van een ander element van het vakgebied, dat is iets anders dan het vooruit laten werken van leerlingen. Want bij dat laatste wordt het verschil met de andere leerlingen alleen maar groter.
Ben je blij met onze website? Via Onderwijswereld-PO.nl kun je bestellen bij Bol. Geeft ons een kleine commissie, terwijl het jou niks extra kost 😉